#050 - ZIL from Russia

 

Jest 2 sierpnia 1916 roku. Niedaleko Moskwy, obok wsi Kożuchowo, w miejscu zwanym Gajem Tjufelewa, odbywa się dziwna uroczystość. Uroczystość na poły świecka a na poły religijna. Duchowni Cerkwi Prawosławnej pośród drzew odprawili nabożeństwo mające zesłać na to miejsce łaskę opatrzności bożej, przychylność władz Imperium i co najważniejsze powodzenie w realizacji przedsięwzięcia jakiego jeszcze w całe ogromnej Rosji nie było. Miejsce to jest szczególne. Miejsce przez wiele lat wchodziło w skład dóbr pałacowych rodziny cesarskiej. To tu Car Aleksiej Michajłowicz polował w XVII wieku. To tu Piotr I wypoczywał po trudach unowocześniania imperium. Miejsce to jak magnes przyciągało bogatych Moskwian. Tu budowali swoje dacze, letnie wille a okoliczni mieszkańcy Taganki i Podmoskowia chętnie przybywali tu na spacery i odpoczynek. Chętnie też wydawali tu swoje ciężko zarobione ruble.  Koniec XIX wieku to silny rozwój przemysłu. Spowodował on gwałtowny wzrost budowy fabryk i zakładów w okolicach Gaju Tjufeliewa. Położono linię kolejową Lizinskaya, a w 1908 r. przez gaj przebiegała już okrężna linia kolejowa.

 

Cofnijmy się kilka dni. Jest 20 lipca 1916 roku. W Moskwie powstaje  "Открытое акционерное московское общество"(Otwarta Spółka Akcyjna) AMO a jej głównymi udziałowcami była rodzina Riabuszyńskich. Rozpoczęto budowę nowoczesnej fabryki, fabryki samochodów która w założeniach miała do marca 1917 roku wyprodukować 150, półtoratonowych ciężarówek FIAT F-15 na licencji tej włoskiej firmy.

 

 

Wojenne trudności i słaby park maszynowy kraju pokrzyżowały plany terminowej budowy zakładu. Mimo to Rjabuszinscy kupili we Włoszech zestawy pojazdów F-15, co zapewniło montaż 472 ciężarówek w 1917 r., 779 w 1918 r. I 108 pojazdów w 1919 r. Nie ukończono jednak zakładu produkcji i montażu własnych pojazdów. Powodem tego była rewolucja październikowa i wojna domowa. Nacjonalizacja nieukończonego zakładu (15 sierpnia 1918 r.) Oznaczała wywłaszczenie majątku akcjonariuszy AMO. Niedokończone przedsięwzięcie zasadniczo zamieniło się w duże warsztaty, w których naprawiano samochody i inny sprzęt. 

AMO F-15

 

 30 kwietnia 1923 r. zakład AMO otrzymał imię włoskiego komunisty Ferrero, który został zabity przez nazistów. W czerwcu 1923 roku Państwowy Komitet Planowania ZSRR zatwierdził zlecenie produkcji zakładu na lata 1923-1927. Jednak dopiero w marcu 1924 r. Zakład otrzymał specjalne zamówienie rządowe na produkcję pierwszych radzieckich ciężarówek. 1 listopada 1924 roku zmontowano pierwszą półtoratonową ciężarówkę AMO-F-15. Datę tę uważa się za urodziny radzieckiego przemysłu motoryzacyjnego. 

 W październiku 1931 r. podległy zakładowi Autotrest podjął decyzję o przebudowie zakładu, zatwierdzoną przez Radę Najwyższą Gospodarki Narodowej ZSRR na początku 1928 r. Wybrano ciężarówkę amerykańskiej firmy montażowej „AUTOCAR "o nośności 2,5 tony wybrano jako obiekt produkcji. ... 1 października 1931 roku uruchomiono pierwszą krajową linię montażową, z której zaczęły zjeżdżać ciężarówki AMO-3. W tym samym czasie zakład otrzymał imię Stalina. Latem 1933 roku zmodernizowano ciężarówkę AMO-3, zwiększono jej ładowność do 3 ton. 

 

 W 1934 roku rozpoczęto produkcję pojazdu ZIS-5.

 

 W tym samym czasie z linii montażowej zaczął zjeżdżać trzyosiowy ZIS-5 z układem kół 6x4 zwany również ZIS-6. 

 

oraz ZIS-42 o mieszanej trakcji kołowo gąsiennicowej 

Ciężarówka ZIS-5 stała się kamieniem milowym w historii fabryki, nie tylko dlatego, że był to pierwszy naprawdę masowo produkowany pojazd, który był produkowany przez 15 lat. Na bazie samochodu ZIS-5 opracowano 25 odmian i modyfikacji samochodów, z których 19 wprowadzono do produkcji. 

21 sierpnia 1933 roku Rada Komisarzy Ludowych ZSRR podjęła decyzję o drugiej przebudowie zakładu. zis-101. 3 listopada 1936 r.  na linii montażowej rozpoczęto montaż pierwszej krajowej siedmioosobowej limuzyny ZIS-101,

 

 której podstawą był projekt amerykańskiego samochodu osobowego „Buick” według pełnowymiarowego modelu (bez kupowania rysunków od firmy). 

Własnymi siłami opracowano wersję sportową tego samochodu ZIS 101A 1939

 

 

Od 1936 do 1941 Zakład skoncentrował swoje wysiłki na zwiększeniu produkcji samochodów ciężarowych, w tym z gazowymi zespołami napędowymi i półgąsienicami napędowymi, a także autobusów (wszystkie na bazie ZIS-5). Niemiecka ofensywa na Moskwę jesienią 1941 r. Wymusiła ewakuację znacznej liczby ludzi i sprzętu do Uljanowska, Miassu, Czelabińska i Szadryńska. W październiku 1941 r. Zakład został przygotowany do zniszczenia i nie działał. Jednak po udanej ofensywie Armii Czerwonej pod Moskwą zimą 1941-1942. ZIS stopniowo nabierał rozpędu, a od czerwca 1942 r.

Z linii montażowej zaczęły zjeżdżać wojskowe ciężarówki ZIS-5V (uproszczone)

 

. 19 września 1942 r. Rozpoczęto prace nad stworzeniem najwyższej klasy rządowej limuzyny - ZIS-110. 

  

 Wzorem był amerykański Packard 180/Custom Super Eight One-Eighty 

Produkowano też wersje specjalne np. opancerzony ZIS-115 oraz kabriolet ZIZ-110B

W 1946 r. rozpoczęła się trzecia przebudowa fabryki. Miała służyć do wprowadzeniu na rynek pierwszych powojennych produktów zakładu. 30 kwietnia 1950 roku ZIS rozpoczął produkcję lodówek, a w styczniu 1951 roku rozpoczął produkcję rowerów, których produkcję zaprzestano w 1959 roku. Na początku 1953 roku w zakładzie powstał specjalny dział do projektowania pierwszej fabryki samochodów w Chinach. Jednak główne wysiłki na początku lat pięćdziesiątych miały na celu ulepszenie projektów powojennych. Ciężarówka ZIS-150, zastąpiła ZIS-5 

 Wprowadzono też do produkcji terenowy samochód ciężarowy bazujący ma Studebacker US6  to ZIS-151

oraz autobusy ZIS-154

ZIS-155

  i ZIł-158

W 1955 roku do produkcji wszedł pierwszy krajowy autobus międzymiastowy ZIS-127

 

. Równolegle z produkcją tych pojazdów, zakład rozpoczął produkcję sprzętu obronnego - transportera opancerzonego ZIS-152 (1950) znanego też jako BTR-152

 

 i amfibii ZIS-485 (1953)

 

. W 1954 roku za namową marszałka ZSRR G.K. Żukow, w zakładzie organizowane jest specjalne biuro projektowe, którego zadaniem jest tworzenie specjalnego wyposażenia samochodowego przeznaczonego do mobilnych systemów rakietowych.

Po śmierci Stalina firma zmienia nazwę z ZIS na ZIŁ.

Produkowane są między innymi ZIŁ-164
i ZIŁ-157
Rusza produkcja luksusowych limuzyn ZIŁ-111 ZIŁ-114

 

 W 1962 roku rusza produkcja nowej rodziny samochodów ciężarowych ZIŁ-130, ZIŁ-555

Wyprodukowano ich do 1994 roku 3 380 000 sztuk. Do produkcji wszedł samochód w układzie 6x6 ZIŁ-137 oraz 

w układzie 6x4 ZIŁ-133 potocznie zwany w Rosji Krokodylem. 

 https://www.youtube.com/watch?v=PhTAMrHh4S8&t=581s

Pojawiają się nowe modele luksusowych limuzyn. ZIŁ-117 ZIŁ-115 ZIŁ-41042 ZIL-4104 ZIL-4104R Rozpoczyna się produkcja kolejnych generacji ciężarówek. ZiŁ-5301 ZIŁ-4334 Oprócz bieżącej produkcji zakłady ZIŁ opracowały setki prototypów. To tu zbudowano pierwszą rodzinę samochodów KAMAZ. Wiele prototypów nigdy nie weszło do produkcji. Wiele zostało wykorzystane przez kompleks zbrojeniowy. Niestety firma nie wytrzymała konkurencji światowych potentatów w produkcji ciężarówek. Fabryka przerwała swoją działalność w 2013 roku. Pocieszającym jest fakt że pomimo wyburzania starej fabryli w Lasku Tjufeliewa  władze Rosji planują przywrócenie do życia tej wielce zasłużonej marki i fabryki. Na koniec trochę zdjęć Ził jakich nigdy nie widzieliście.

Jeśli podoba się Wam to o czym piszę, interesuje Was motoryzacja i jej historia ale także turystyka tzw. kwalifikowana (tak to kiedyś nazywano) czyli taka którą organizujemy sobie sami lub z przyjaciółmi, wymagająca odrobiny organizacji i własnego wysiłku a nie tylko leżenia na plaży to proszę Was kciuk w górę, subskrybcje i linki do znajomych. Z góry dziękuję i serdecznie pozdrawiam. Wdzięczny będę za Wasze sugestie.

   http://copy-cats.work/vehicles2/packard-180custom-super-eight-one-eighty-usa-zis-110-ussr