ZIL-130 (ZIL-431410) to radziecka i rosyjska ciężarówka o dużej ładowności zaprojektowana i wyprodukowana przez Fabrykę Samochodów im.Lichaczowa w Moskwie. Jeden z najlepszych i najbardziej masywnych samochodów w historii sowieckiego przemysłu samochodowego (wyprodukowano ich około 3,4 mln sztuk). Był szeroko stosowany w gospodarce narodowej i wojsku. był pozycjonowany pod względem ładowności (5-6 ton ) i zajmował niszę między lżejszą rodziną samochodów GAZ-53 a mocniejszymi ciężarówkami z rodzin MAZ-500, YaAZ (później KrAZ, KamAZ, ZIL-133). Zastąpił ZIL-164. Od 1986 roku jest produkowany pod nowym znormalizowanym oznaczeniem jako ZIL-431410.
Historia
Pierwsze prace nad nową ciężarówką mającą zastąpić seryjnego ZIS-150 rozpoczęły się w FABRYCE SAMOCHODÓW im. LICHACZOWA w Moskwie jeszcze 1953 roku. Kierownikiem głównego projektanta ciężarówek został Anatol Mawrikiewicz Krieger (Анатолий Маврикиевич Кригер),
a Georgij Aleksandrowicz Fiesta (Георгий Александрович Феста)
został mianowany głównym projektantem projektu samochodu.
Za ostateczną wersję designu auta odpowiadał artysta zakładu T.P. Kiseljowoj (Т. П. Киселёвой).
Początkowo projekt nosił nazwę ZIS-125, ZIS-150M, później przemianowano go na ZIL-130. W grudniu 1956 roku wypuszczono pierwszy prototyp.
Pierwszy prototyp ZIŁ 130
W 1959 roku samochód został po raz pierwszy pokazany na Wszechzwiązkowej Wystawie Rolniczej.
W lutym 1961 roku projekt został ostatecznie zatwierdzony.
We wrześniu 1962 r. pierwsze pięć ZIL-130 wysłano do próbnej eksploatacji w fabryce opon w Jarosławiu.
W 1963 roku samochody zaczęły zjeżdżać z fabrycznej linii montażowej.
1 października 1964 roku, po generalnej przebudowie zakładu, rozpoczęła się seryjna produkcja samochodu, w grudniu tego samego roku produkcja poprzedniego modelu ZIL-164A 
ZIŁ 164A
(modernizacja ZIS-150 po zmianie marki), został przerwany (?). Będzie osobny post. 
ZIS 150
W 1973 roku samochód ZIL-130 otrzymał Państwowy Znak Jakości ZSRR.
W czerwcu 1974 roku wyprodukowano milionowy ZIŁ-130. W sierpniu 1982 r. – dwumilionowy ZIŁ-130.
1 stycznia 1986 r. ZIŁ-130 (wraz z modyfikacjami) otrzymał nowe oznaczenie ZIŁ-431410. Samochód poddawany był ciągłym, systematycznym modernizacjom, zewnętrznie pozostał taki sam. Nowe oznaczenie modelu było używane tylko w oficjalnej dokumentacji. Łącznie przed zakończeniem produkcji w grudniu 1994 roku fabryka samochodów ZIŁ wyprodukowała 3 366 503 ciężarówki ZIŁ-130 (nie licząc produkowanych w innych przedsiębiorstwach przemysłu motoryzacyjnego). ZIL-130 był produkowany na małą skalę w innych fabrykach w kraju.
W lipcu 1975 r. ZIL-130 rozpoczęto produkcję w montowni samochodów w mieście Czita W gruzińskim mieście Kutaisi fabryka KAZ wyprodukował ciężarówki KAZ-608 KOLHIDA
i KAZ-608V KOLHIDA (użyto silnika, skrzyni biegów i osi) ale z kabiną wagonową. W budowie tych samochodów wykorzystano prawdopodobnie jeden z projektów przedprototypów ZIŁ-a 130. Będzie o gruzińskich samochodach oddzielny post.
Na podwoziu ZIL-130 (ZIL-431410) w fabryce autobusów w Czkałowsku uruchomiono produkcję autobusów „Tadżykistan-5” (Tadżykistan-3205)
W latach 1995-2014 modyfikacje ZIL-130 były produkowane w UAMZ URAL, dawnym oddziale ZIŁ-a, który specjalizował się w wojskowych ciężarówkach ZIL-131N. 
Tam samochód otrzymał nowe oznaczenie UAMZ-43140 lub AMUR-43140. 
Stosowano różne silniki w różnych modyfikacjach, w tym silniki wysokoprężne D-245.9E2. Montowano też różne kabiny np. z ZIL-131 i ZIL-433360.
Standardowo samochód był wyposażony w czterosuwowy czterosuwowy silnik gaźnikowy w kształcie litery V ZIL-130 o mocy 150 KM. z. przy 3200 obr./min. , maksymalny moment obrotowy 41 kgm przy 1800 obr./min, stopień sprężania 6,5 i objętość robocza 5969 cm³. Samochód ZIL-130 był wyposażony we wspomaganie kierownicy, zsynchronizowaną 5-biegową skrzynię biegów, trzyosobową kabinę, pneumatyczne wycieraczką i spryskiwacz przedniej szyby.
https://archive.is/20121222014358/denisovets.narod.ru/zil/zilpages/zil130.html
Niektóre samochody były wyposażone w podgrzewacz silnika.https://www.youtube.com/watch?v=nhL2K2zb1d4
Wprowadzono zapłon tyrystorowy, alternator i zmodyfikowaną tablicę przyrządów. Później zastosowano zmodyfikowaną konstrukcję przegubów wału napędowego i inne innowacje. Wczesne kabiny miały dwa otwory wentylacyjne w dachu i otwór wentylacyjny po lewej stronie kabiny nad pedałem sprzęgła. Zostały one usunięte.
Samochód otrzymał silnik, którego konstrukcja miała wiele podobieństw z silnikiem reprezentacyjnego modelu ZIL-111, również 8-cylindrowy w kształcie litery V, o tej samej objętości roboczej, dostosowany do niskooktanowej benzyny A-76z dwukomorowym gaźnikiem K-88.
ZIŁ-111
Nie chcę nikogo zanudzać opisem i wyliczaniem wersji i różnych modyfikacji ZIŁ-a 130. Zarówno tych fabrycznych jak i dokonywanych przez innych producentów. Zainteresowanych odsyłam do bardzo bogatych informacji na rosyjskich stronach www.
ZIŁ 130 w Afganistanie
ZIŁ-130 na Kubie
Samochody ZIŁ 130 w charakterystycznym niebiesko białym malowaniu można było spotkać nie tylko w krajach socjalistycznych. Pracowały w krajach Azji i Afryki. Przemierzały górskie drogi Ameryki Łacińskiej.
Służył też w wielu armiach świata. W wielu służy do tej pory. 
ZIŁ 130 w armii bułgarskiej
ZIŁ 130 Wojska Polskiego
ZIŁ 130 armii NRD (NVA)
Budowały Bajkalsko Amurską Magistralę Kolejową na Syberii, Hutę Katowice i Port Północny w Polsce. Pracowały na wszystkich budowach w krajach Europy wschodniej. Były niezastąpione w rolnictwie i zaopatrzeniu. Brały udział we wszystkich konfliktach zbrojnych w ciągu ostatnich 60 lat. ZIŁ 130 stał się legendą transportu ciężarowego na równi z samochodami takimi jak STUDEBAKER US6, GMC CCKW, ZIS 5, GAZ AA, OPEL BLITZ. I tak jak w Rosji zasłużone dla kraju samochody mają swoje pomniki to pewnie niedługo stanie tam pomnik ZIŁ-a 130. (A może już stoi? Ja nie znalazłem)
Pomnik ZIŁ 164A w Magadanie
ЗиС-150 в Ивантеевке
Памятник служебному автомобилю ГАИ в г.Королев
ZIS 5
MAZ 205
Szanowni czytelnicy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz