Translate

wtorek, 13 czerwca 2023

#428 - ZMZ MR 01 Ryś - Najładniejszy polski motorower.

 Były lata 1964-66. Gdzieś na zachodnim Pomorzu, w pięknie położonym, pomiędzy kilkoma jeziorami i otoczonym przepastnymi lasami, Szczecinku biegałem sobie codziennie do szkoły. Po szkole zaś, zamiast prosto wrócić do domu, razem z chłopakami ze szkoły, wędrowaliśmy po różnych miejskich zakamarkach. Było kilkanaście lat po wojnie i pełno było jeszcze miejskich legend, związanych z czasami gdy Szczecinek nazywał się Neustettin a moja ulica to nie 5-go grudnia tylko Auguststrasse. Dla nas, 8-10 latków były to sprawy niezwykle atrakcyjne. Penetrowanie ponad 100 - letniego parku, czy starego niemieckiego cmentarza, wieży Bismarcka czy choćby starych strychów w poszukiwaniu niewiadomego to było naprawdę coś. Czasem jednak nasze odkrywcze zapędy kierowały się w inną stronę. Miast ku historii, odkrywaliśmy przejawy nowoczesności i postępu technicznego. No a co może być atrakcyjne dla takiego chłopaka. Wszystko co ma silnik, koła i na dodatek wydaje dźwięki typu brum, brum, brum.

Parking Ligi Przyjaciół Żołnierza przy ulicy Ordona, dworzec Autobusowy na placu Wolności, różne bazy transportowe, nawet Warszawa z kominkiem i trzema przyczepami lub Białoruśka z koparką i spychem na budowie. To były ciekawe miejsca. Tak oto trafialiśmy do jedynego w mieście salonu przedsiębiorstwa MOTOZBYT.  To też była atrakcja.

 

 

Był taki przy ulicy marszałka Żukowa. Mieszkańcy miasta mówili o niej nie Żukowa tylko na ulicy Żukowej. Że nazwa to niby od żuczka jakiegoś a nie ruskiego marszałka. Salon był na parterze bloku mieszkalnego. Trzeba było wejść po schodach by się tam dostać. Tam naszym oczom ukazywały się piękne lśniące nowiutkimi lakierami motocykle i motorowery. Samochodów tam nie było. W ogóle wtedy, samochodów, prawie nie było. No, prawie.
 

I tak stały sobie rzędem wiśniowe WFM-ki. 

Czerwone lub niebieskie WSK-ki. 
 
WSK 1957 - bliźniaczka z ambicjami I Historia I Wydanie Częstochowa Śląsk Zagłębie KATALOGu dla kierowców - bezpłatnego regionalnego miesięcznika motoryzacyjnego
fot.https://www.kdk.pl/archi/sl_12_automobilista.htm

SHL-ki, czarne z dwukolorowym a czasem nawet chromowanym bakiem. 
 
Czarne jak smoła lub wiśniowe Junaki. Bywały solo ale i z koszem.

Radzieckie Iże Planeta w kolorze kawy z mlekiem.
Iż-Planeta-2
Czerwone czechosłowackie Jawy 250 i 350.
 
Granatowe lub czarne CZ 175.
 
 Czasami pojawiała się nowość MZ ES 250
Oraz węgierska Pannonia 250, zawsze czarna.

 

No i oczywiście królowa polskich dróg Osa.
 

Oprócz motocykli stały też takie trochę mniejsze motorki, takie z pedałami. Były Simsony SR2 w kolorze czekoladowym i beżowym,
 

 Polskie szaro - błękitne Komary, 
 

 

 
popielate Żaki 

 no i oczywiście Rysie.  
 
 
Sporadycznie trafiały się tę inne motocykle i skutery takie jak radzieckie K55 


 francuskie skutery Peugeot PEUGEOT S 157 B - Ardor Auctions 

radzieckie Tuła 200
Tuła T-200 – Wikipedia, wolna encyklopedia
czy też włoskie skutery Lambretta
 Lambretta Club Polska - Oficjalna Strona Lambretta Club Polska
 
 i Vespa

 Piaggio Vespa 125 VNB6T - zabytek 1965 r - Opinie i ceny na Ceneo.pl

Ten mały motorower, ewidentnie wyróżniał się uroda na tle pozostałych, przedstawionych tu i dostępnych w tym sklepie motocykli. Nie ustępował urodą włoskim skuterom a każdy ówczesny czytelnik tygodnika motor miał porównanie z prezentowaną tam zachodnią konkurencją. Co byśmy nie powiedzieli stylistycznie Ryś bronił się świetnie.


 

Skonstruowany został w 1. połowie 1957 roku przez zespół inżynierów: Zbigniewa Domicza, Romana Wachowiaka i Edwarda Janasa. Działo się to we Wrocławskich Zakładach Metalowych Wrocław Zakrzów. Tam też we wrześniu 1958 roku rozpoczęto produkcję seryjną. Silniki do Rysia dostarczał Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego Wrocław Psie Pole. Nosiły oznaczenie SM 01.

Ryś Mr1
Konstrukcję uważano za udaną, nie ustępującą pojazdom innych europejskich firm, szczególnie z powodu estetycznej sylwetki, niezłej amortyzacji obu kół i dobrych parametrów trakcyjnych. Pod względem ergonomii i komfortu jazdy górował nawet nad lubianym Simsonem SR2. W 1958 konstruktorzy opracowali także dwuosobową wersję Rysia. Niestety nie spotkał się on z przychylnym przyjęciem decydentów i tym samym do produkcji nie trafił.  Miał mieć silnik o pojemności 75 cm3. W oparciu o koncepcję Rysia z podwójną kanapą, przystosowanego do jazdy we dwie osoby, miał w 1961 wejść do produkcji, lekki motocykl o nazwie Turysta (poszukuję jego zdjęcia lub rysunku).http://jacomoto.pl/stary/gfx/motorowery/rys/obrazki/turysta4.jpg
  
Nowoczesny jak na owe czasy Ryś był jednak kosztowny. Jego cena wynosiła około 6500 zł, co przy cenie najtańszego pełnowartościowego motocykla WFM 125 (ok. 7000 zł), sprawiało że był mało konkurencyjny. Po prostu Ryś MR1 był pojazdem elitarnym. Próbowano temu zaradzić i w 1959 roku, wypuszczono na rynek, uproszczoną wersję Rysia. Nazwano go Żak MR2. Ten motorower posiadał silnik S38 produkowany w Nowej Dębie. Silnik ten zastosowano też w Rysiu a tą jego wersję oznaczono Ryś MR1B.
 
 

W trakcie produkcji seryjnej motorowery Ryś były poddawane systematycznym badaniom drogowym, mającym prowadzić do udoskonalania produktu a także dawać bazę pod konstrukcję następcy modelu MR1. Najgłośniejszym testem jakiemu był poddany Ryś był test długodystansowy. Trzy losowo wybrane Rysie przejechały trasę 6300 km. Trzej studenci Krystian Brodacki, Marian Ciepierski i Józef Drozd w okresie od 8.08.1959 do 28.10.1959 roku przejechali trasę z Krakowa, przez Czechosłowację, Austrię, Włochy, Jugosławię, Węgry i ponownie Czechosłowację do Krakowa. We Włoszech Rysie dokonały nie lada, wyczynu, wjeżdżając na szczyt Wezuwiusza.  Gdyby kogoś interesował przebieg całe eskapady Rysiami to polecam artykuł pana Krystiana Brodackiego "Rysiami na Wezuwiusz" w Przekroju z 13 marca 1960 roku Nr 779. http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=59330&from=publication

Ryś Mr1

 Dziś na ulicy Rysia nie spotkamy a jeśli jednak ktoś będzie miał takie szczęście to mogę mu tylko gratulować. Bywają jednak na zlotach i pokazach oraz dostojnie stoją w muzeach.


 Ryś MR1 Sochaczew - Sprzedajemy.pl

 Ryś Mr1, Mr1E, Turysta 

Testy Rysia

 Dane techniczne:

  • Silnik
    1. Typ: SM01
    2. Rodzaj: jednocylindrowy, dwusuwowy 
    3. Pojemność skokowa: 59,8 cm3
    4. Średnica cylindra: 38 mm
    5. Skok tłoka: 44 mm
    6. Stopień sprężania: 6,5
    7. Maksymalny moment obrotowy: 2,55 Nm przy 3500 obr/min
    8. Moc maksymalna: 1,5 KM (1,1 kW) przy 5000 obr/min
    9. Pojemnościowy wskaźnik mocy: 32 KM/l
    10. Szybkość maksymalna: 55 km/godz.
    11. Zużycie paliwa: 1,8-2,2 l/100 km
    12. Motorower był wyposażony w gaźnik typ G12, średnica gardzieli 12 mm
    13. Napęd sprzęgła: łańcuch rolkowy jednorzędowy 3/8"x7,5 mm
  • Podwozie i nadwozie
    1. Rama: otwarta, pojedyncza, rurowa, spawana
    2. Koła: 2,125x23", szprychowe, ogumienie dętkowe
    3. Zawieszenie przednie: widelec teleskopowy bez tłumienia hydraulicznego, śrubowe sprężyny, skok 85mm
    4. Zawieszenie tylne: obustronny wahacz wleczony, resorowany centralną sprężyną śrubową, z amortyzatorami ciernymi na osi wahacza, skok 80mm
    5. Tłumik wydechu zamontowany po prawej stronie
    6. Zbiornik paliwa: 5,75 l
    7. Osłony boczne tłoczone z blachy stalowej
    8. Siodło jednoosobowe z mikrogumy pokryte winidurem, pod siodłem skrzynka narzędziowa
    9. Bagażnik zewnętrzny na tylnym błotniku (obciążenie dopuszczalne 5 kg)
  • Napęd
    1. na tylne koło: Łańcuch rolkowy jednorzędowy 1/2"x4,88, po prawej stronie pojazdu
    2. skrzynia biegów: dwubiegowa, zmiana biegów rękojeścią pokrętną po lewej stronie kierownicy
    3. sprzęgło: cierne, mokre, dwu tarczowe
    4. hamulce: bębnowe, średnica wewnętrzna 97 mm (hamulec przedni sterowany cięgłem z uchwytem na kierownicy, hamulec tylny sterowany przez obrót pedałami do tyłu)
    5. rozrusznik nożny na pedały
    6. teoretycznie można było jechać pedałując jak na rowerze. 
    7. Zużycie paliwa: 1,8 l/100 km przy 45 km/h
  • Instalacja elektryczna
    1. Zasilanie: prądnica-iskrownik 6V, 16W
    2. Reflektor o średnicy 100 mm
    3. Sygnał dźwiękowy
  • Wymiary pojazdu
    1. Długość: 1887 mm
    2. Szerokość (kierownica): 660 mm
    3. Wysokość: 1080 mm
    4. Rozstaw osi: 1234 mm
    5. Prześwit poprzeczny: 140 mm
    6. Masa własna: 64 kg
    7. Dopuszczalna masa całkowita: 154 kg
    8. Dopuszczalne obciążenie: 90 kg
    •  
    • Motorower zabytkowy RYŚ 1959r - 7085291411 - oficjalne archiwum Allegro Produkcję tego bardzo udanego i nowoczesnego pojazdu zakończono w 1962 roku. W sklepach Motozbytu, pojedyńcze egzemplarze można było trafić jeszcze w 1966 roku.

Jeżeli podobają się Wam moje felietony i czekacie na następne to zawsze możecie postawić mi kawę.   

buycoffee.to/meskibigos

 

JEŚLI POSZUKUJECIE INFORMACJI O KONKRETNYM MODELU SAMOCHODU ZAPRASZAM DO BIBLIOTEKI MĘSKIEGO BIGOSU. SĄ TAM LINKI DO WSZYSTKICH OPUBLIKOWANYCH FELIETONÓW A TAKŻE INFO O PLANOWANYCH W NAJBLIŻSZEJ PRZYSZŁOŚCI. JEŚLI NIE ZNALEŹLIŚCIE INTERESUJĄCEGO WAS MODELU TO PROSZĘ NAPISZCIE DO MNIE A JA POSTARAM SIĘ SPEŁNIĆ WASZE ŻYCZENIE. W BIBLIOTECE ZNAJDZIECIE TEŻ LINKI O TEMATYCE INNEJ NIŻ MOTORYZACJA. ZDROWIE, PODRÓŻE, DOBRA KUCHNIA TO TYLKO KILKA Z NICH. ZAPRASZAM

https://meskibigos.blogspot.com/2022/05/biblioteka-meskiego-bigosu.html  

 

 

Jeżeli podobają się wam moje felietony to zapraszam do obserwowania mojego bloga MĘSKI BIGOS. Informacje o nowościach znajdziecie na wielu grupach motoryzacyjnych w mediach społecznościowych FB, TT, INSTAGRAM i innych.

Jeżeli interesuje was szczególnie jakiś model samochodu, historia konkretnej firmy motoryzacyjnej, proszę napiszcie mi o tym w komentarzach. Ja postaram się przeszukać własne zbiory oraz zbiory współpracujących ze mną przyjaciół. Przygotuję wtedy posta w którym spróbuję zaspokoić waszą ciekawość. 
 
Jeżeli podobają się (lub nie - krytyka też jest potrzebna) Wam moje felietony to proszę obserwujcie Męski Bigos. Komentujcie je a jeśli możecie to udostępniajcie swoim znajomym.

Bibliografia



o

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)