#322 - STAR 44/66/660

 

 

 

Już na przełomie lat 20-30 XXw. zdano sobie w Polsce sprawę z potrzeby zaopatrzenia Wojska Polskiego w średniej wielkości kołowy ciągnik artyleryjski z napędem 4X4 i 6x6. Działania badawcze i konstrukcyjne podjęło wiele firm w tym państwowy koncern Państwowe Zakłady Inżynieryjne. Były one producentem wielu samochodów, motocykli, ciągników, silników ale też czołgów, wozów pancernych i uzbrojenia.

Pierwszym projektem był PZInż. 312.

 Nie był zbyt udany ale to był tylko prototyp. Pierwsza wprawka w konstruowaniu tego rodzaju pojazdów.

  PZInż 312

Kolejny to PZInż 342 w oparciu o konstrukcję Polskiego Fiata 621 (oznaczany także C5P).

Kołowy ciągnik artyleryjski PZInż 342 został zaprojektowany do ciągnięcia 75 mm armaty przeciwlotniczej. Miał zastąpić używanego dotąd w tej roli ciągnika C4P. 

  

Pojazd ten powstał na bazie doświaczeń zdobytych podczas prac nad ciągnikiem PZInż. 312. Jedną z cech, które różniły ciągniki PZInż 312 i PZInż 342 było inne zawieszenie. W przypadku pierwszego zastosowano zawieszenie niezależne, drugi zaś miał sztywne mosty.

PZInż 342 napędzany był silnikiem gaźnikowym PZInż. 725 o mocy 95 KM. Ponadto miał napęd 4X4 i wciągarkę linową. Jego ładowność wynosiła 2100 kg oraz mógł holować przyczepę o masie do 5000 kg.

Do 1 sierpnia 1939 roku zmontowano 5 egzemplarzy próbnych, zaś do 1 czerwca 1941 roku planowano wyprodukować ok. 200 ciągników.

W oparciu o konstrukcję PZInż 342 powstał też nieco mniejszy ciągnik –PZInż. 343, przeznaczony do holowania armat przeciwlotniczych kal. 40 mm.

PZInż 342 PZInż 342

Podwozie ciągnika PZInż. 343

 Replika PZInż. 343

Jeżeli ktoś ma ochotę zobaczyć jak to jeździ to zapraszam tu:     https://www.youtube.com/watch?v=LjrBCSt7rpg

Rok 1952. Państwowa Komisja Planowania Gospodarki oraz Zarząd Główny Planowania Uzbrojenia i Techniki Wojennej ogłaszają konkurs na opracowanie dokumentacji technicznej terenowego samochodu ciężarowego średniej ładowności.  Pierwsze projekty zostały przedstawione już w czerwcu 1952 roku przez Biuro Konstrukcji Przemysłu Motoryzacyjnego. Po zatwierdzeniu zaprezentowanych projektów przez komisję konkursową, w 1953 roku zbudowano po dwa prototypy dwuosiowego modelu Star 44 oraz trzyosiowego Star 66.

 Rok 1952. Państwowa Komisja Planowania Gospodarki oraz Zarząd Główny Planowania Uzbrojenia i Techniki Wojennej ogłaszają konkurs na opracowanie dokumentacji technicznej terenowego samochodu ciężarowego średniej ładowności.  Pierwsze projekty zostały przedstawione już w czerwcu 1952 roku przez Biuro Konstrukcji Przemysłu Motoryzacyjnego. Po zatwierdzeniu zaprezentowanych projektów przez komisję konkursową, w 1953 roku zbudowano po dwa prototypy dwuosiowego modelu Star 44 oraz trzyosiowego Star 66.

- prototypy podczas prób / testów w 1953 r. (prototypowy Star 66 różnił się od wersji seryjnej, jak również wersje informacyjne które przekazano do wojska na testy, podczas eksploatacji wyszły pewne wady i po usunięciu ich pojazd otrzymał oznaczenie A-660).
Prace nad tymi samochodami terenowy (z głównym przeznaczeniem dla wojska) prowadzone były przez BKMot. w Warszawie i w Łodzi. 

W czerwcu 1952 r. przedstawiono projekty wstępne dwu pojazdów z napędem 4x4 i 6x6 (stąd wzięło się oznaczenie terenowych Starów: Star 4x4 to A-44, a 6x6 to A-66;

Litery n oraz w oznaczają sposób zamontowania skrzyni ładunkowej - wysokość zamontowania:

 n - niski ~ skrzynia ładunkowa z wnękami na koło / koła, umieszczona mniej więcej na wysokości błotnika przedniego koła, w dolnej belce miała takie jak by wycięcia na wysokości wlewu paliwa do zbiornika, skrzynia standardowo przystosowana do montażu ławek - podobnie jak w późniejszym STARZE 266; 

w - wysoki ~ podłoga skrzyni ładunkowej całkowicie płaska - bez wnęk na koła, umieszczona powyżej błotnika przedniego, standardowo nie była przystosowana do montażu ławek). 

W połowie 1953 r. gotowe dwa prototypy Stara 44, następnie dwa Stara 66 i przekazano do badań. 

 

W styczniu 1954 r. zakończył się pierwszy etap badań drogowych. 

We wrześniu rozpoczęły się badania poligonowe prototypów (w prototypie A-66 wprowadzono szereg zmian i udoskonaleń). 

Jesienią 1954 r. zaniechano dalszych prac nad prototypem A-44. 

W styczniu 1956 r. zatwierdzono dokumentację techniczną samochodu z napędem 6x6 STAR A-66 do produkcji seryjnej.

 

 Oto krótka charakterystyka obu tych pojazdów.

STAR A-44n / A-44w

 
- silnik: typ S-44, benzynowy R-6 o poj. skok. 4,68 l., moc max. 63 kW / 85,7 KM przy 2800 obr/min, max. mom. obr. 240 Nm przy 1750 obr/min,
- instal. elektr.: 12 V, biegun + połączony z masą, akumulator o pojemności 105 Ah,
- skrzynia przekładniowa: niesynchronizowana, 5b + wsteczny, skrzynka rozdzielcza zblokowana z reduktorem o 2-przełożeniach, była możliwość odłączenia napędu osi przedniej, w tylnym moście mechaniczna blokada mechanizmu różnicowego, przełożenie przekładni głównej 7,17 (43/6),
- koła jezdne: tarczowe z dzielonymi obręczami, ogumienie dętkowe o rozm. 11.00-20,
- układ kierowniczy: bez wspomagania,
- układ hamulcowy: hydrauliczny, 1-obwodowy. Pneumatyczny, podciśnieniowy mechanizm wspomagający. Hamulce bębnowe. Hamulec postojowy (ręczny) mechaniczny, taśmowy, działający na wał napędowy,
- wymiary: długość 5775 mm, szerokość 2430 mm, wysokość bez opończy skrzyni ładunkowej 2470, rozstaw osi 3060 mm, rozstaw kół przód/tył 1750 mm,
- prześwit poprz. 350 mm, kąt natarcia 38 st., kąt zejścia 38 st.,
zdolność pokonywania wzniesień na Ib - 29 %, zdolność brodzenia 50 cm, najmniejsza śred. zawracania 15 m,
- masy: własna 4550 kg, dopuszcz. masa całkowita 8200 kg, ładowność: szosa 3500 kg / teren 2200 kg, dopuszczalna masa całkowita holowanej przyczepy 2500 kg,
- zbiornik paliwa (jeden) o pojemności 105 l.,
- V max. 65 km/h.

STAR A-66n / A-66w

 
- silnik: typ S-46, benzynowy R-6 o poj. skok. 4,68 l., o mocy 75,5 kW / 102,5 KM przy 3000 obr/min, max. mom. obr. 280 Nm przy 2200 obr/min,
- instalacja elektryczna: jak w A-44,
- układ napędowy: jak w A-44, z następującymi zmianami: układ 6x6, przystawka odbioru mocy do napędu jednobębnowej wyciągarki linowej (umocowanej za zderzakiem przednim),
- koła jezdne: jak w A-44,
- układ kierowniczy: bez wspomagania,
- układ hamulcowy: jak w A-44,
- wymiary: długość 6500 mm, szerokość 2430 mm, wysokość bez opończy skrzyni ładunkowej 2485 mm, rozstaw osi 3050 + 1204 mm, rozstaw kół (wszystkich osi) 1750 mm, powierzchnia skrzyni ładunkowej 8,2 m kw.,
- prześwit poprz. 340 mm, kąt natarcia 38 st., kąt zejścia 42 st., zdolność pokonywania wzniesień na Ib - 33%, zdolność brodzenia do 90 cm, najmniejsza średnica zawracania 18 m,
- masy: własna 5930 kg, dopuszczalna masa całkowita 10 200 kg, ładowność: szosa 4000 kg / teren 2500 kg, dopuszczalna masa całkowita holowanej przyczepy 3500 kg,
- dwa zbiorniki paliwa o pojemności 105 l. + 4 kanistry po 20 l. każdy, umieszczone w koszu za kabiną po prawej (następnie po lewej) stronie,
- V max. 68 km/h,
- zużycie paliwa: szosa ok. 37 l/100 km, teren ok. 52 l/100 km.
 

Ciekawostą która z tego zdjęcia wynika jest to że: Star 44 ma metalową skrzynię ładunkową (a we wszystkich opisach jest że drewniana z metalowymi okuciami) a Star 66 standardową drewnianą z metalowymi okuciami. Jak wiadomo metalowa skrzynia ładunkowa w Starach 660 pojawila się dopiero w 1968 r. w Starze A-660n/M2 i A-660w/M2.

 

 

  

STAR 660M2

 

Zarówno STAR 66 jak i STAR 660 dobrze zapisały się w naszej historii. dzielnie służyły w wojsku i gospodarce. Były też niezłym towarem eksportowym na wiele rynków zagranicznych - nie tylko tych socjalistycznych.

Wprowadzenie do produkcji modelu 266 nie zatrzymało produkcji 660-tki. Przez kilka lat były wytwarzane równolegle. 

Odrzucony projekt STARA 44 został odkurzony po latach by w latach 70-tych odrodzić się w postaci modelu STAR 244. 

JEŚLI POSZUKUJECIE INFORMACJI O KONKRETNYM MODELU SAMOCHODU ZAPRASZAM DO BIBLIOTEKI MĘSKIEGO BIGOSU. SĄ TAM LINKI DO WSZYSTKICH OPUBLIKOWANYCH FELIETONÓW A TAKŻE INFO O PLANOWANYCH W NAJBLIŻSZEJ PRZYSZŁOŚCI. JEŚLI NIE ZNALEŹLIŚCIE INTERESUJĄCEGO WAS MODELU TO PROSZĘ NAPISZCIE DO MNIE A JA POSTARAM SIĘ SPEŁNIĆ WASZE ŻYCZENIE. W BIBLIOTECE ZNAJDZIECIE TEŻ LINKI O TEMATYCE INNEJ NIŻ MOTORYZACJA. ZDROWIE, PODRÓŻE, DOBRA KUCHNIA TO TYLKO KILKA Z NICH. ZAPRASZAM

https://meskibigos.blogspot.com/2022/05/biblioteka-meskiego-bigosu.html

 A u małe uzupełnienie i historia opowiedziana przez jednego z moich czytelników.

"

Formularz kontaktowy Bloggera <no-reply@blogger.com>	śr., 8 lut, 16:25
do mnie

Wspomniał pan ,przy opisie Stara , o pojazdach Star 66.Dodam swoją przygodę 
z tym pojazdem.Pierwszy raz zobaczyłem to auto będąc na wakacjach u 
dziadków w rodzinnej miejscowości mojej mamy ,Ciechanowcu. Był to pojazd w 
barwach wojskowych,ale nie miał oznaczeń,że to pojazd polski.

Ponieważ 
wtedy wszystko w wojsku było radzieckie ,to i ten kojarzył mi się z 
pojazdami wielkiego brata. Ponieważ był to rok 1960 ,chyba jeszcze 
oficjalnie nie mówiono o tej konstrukcji. Dopiero dwa lata później w 
Polskiej Kronice filmowej pokazano próby na poligonie  w Wąchocku 
dodając ,że jest to nasz Star 66. Rok później w 1963 r. z okazji Dnia Wojska 
Polskiego "Płomyk"/pismo dla dzieci starszych/ pokazał zdjęcie Stara 66 z 
osadzonym na nim mostem. Zdjęcie to ,jako pierwsze powędrowało do albumu.. 
Tak zaczynałem tworzyć swoje albumy samochodowe. Zdjęcie to następnie 
zdygitalizowałem i podkolorowałem. Wspomniał pan o ciągniku Mazur 350. Pojazd 
ten praktycznie widziałem tylko na filmie"Spotkanie ze szpiegiem" gdzie 
Ignacy Machowski ,grający tytułową rolę, fotografuje z ukrycia te właśnie 
pojazdy ciągnące sprzęt rakietowy. Pozdrawiam
Krzysztof "