Koniec lat 60-tych XXw. W sklepach polskiego MOTOZBYTU (poprzednika Polmozbytu), pojawiają się w sprzedaży dwa modele czeskiej Jawy. Te dwa niewielkie motocykle o pojemności 50 cm3, zgodnie z polską nomenklaturą sprzedawane są jako motorowery. Jednak poza niewielką pojemnością skokową, z motorowerami nie mają nic wspólnego. Nie posiadają nawet pedałów. To w pełni dojrzałe małe motocykle. 
JAWA 50 23 / 23A MUSTANG
JAWA 50 / 20
Przy nich, polskie Komary, wyglądały niczym ulepione przez pijanego mechanika wyroby motocyklopodobne. Od chwili wejścia na rynek stały się marzeniem wielu młodocianych miłośników motoryzacji. Ci starsi też nimi nie gardzili. Bywało że były całkiem niezłą alternatywą dla polskich motocykli WSK.
ZZR KOMAR
Zarówno Jawa 50/23 Mustang jak i jej siostra Jawa 50/20, wywodziły się z rodziny, niezwykle udanych, małych motocykli Jawa Pionyr. Modele 550, 555, 05, już od 1955 roku królowały na rynku małych motocykli w krajach socjalistycznych. Obecne były też na rynkach Europy zachodniej oraz USA. W Czechosłowacji dostępny był jeszcze, uboższy wariant Jawy 50/20, oznaczony jako 50/20 Sport. W Indiach, w oparciu o czechosłowacką licencję Jawy, produkowano mały motocykl, YEZDI 50 SPORT lub JAWA YEZDI 50 SPORT. Była to kompilacja dwuosobowego modelu Pionyr z przednim widelcem, zawieszeniem, przednią lampą oraz zmodernizowanym silnikiem od Jawy 20-21. Jego charakterystycznym elementem jest inny niż w oryginalnych Jawach zbiornik paliwa. Oryginalna Jawa 20-21, produkowana w Indiach na rynku występowała jako Jawa 50 COLT lub YEZDI 50 COLT.
JAWA 50 SPORT typ 20-21
JAWA YEZDI 50 Sport
JAWA 550 PIONYR
JAWA 555 PIONYR - Tu jako mały skuter.
Na naszych rynkach praktycznie nie miały realnej konkurencji. Potencjalnie mogły Jawom dorównać jedynie niemieckie Simsony, Spatz, Schwalbe, Sperber, Star, Habicht. Tych jednak było niewiele. Poza tym konstrukcyjnie ich silniki bazowały ciągle na jednostkach napędowych pamiętających czasy Simsona SR1. Czasy naprawdę nowoczesnych, małych motocykli Simson, miały dopiero nadejść. Tymczasem Jawa dysponowała nowoczesnym kompaktowym, stale rozwijanym, silnikiem nowej konstrukcji. Silnikiem na tyle dobrym i niezawodnym że wiele firm produkujących małe motocykle było zainteresowanych ich zakupem, lub nawet licencyjną produkcją.
Simson Sperber 1969
Simson KR51 SCHWALBE
Silnik Jawy Mustang w późniejszym okresie został także wykorzystany do napędu nowego polskiego małego motocykla ROMET OGAR 200.
Jeżeli
podobają się Wam moje felietony i czekacie na następne i chcecie mnie
wesprzeć w mojej pracy, to zawsze możecie postawić mi wirtualną kawę.
buycoffee.to/meskibigos
Również produkowane w ZSRR małe motocykle Wierchowina czy Ryga, nie były żadną konkurencją dla Jawy.
Motorower Verhovina / Wierchowina
Mustang to najnowszy typ motocykli Jawa z serii "pionierów" (Jawa 550, 555, 05, 20, 21 sport).
Jest to lekki dwumiejscowy motocykl z jednocylindrowym silnikiem dwusuwowym.
Projekt 23A (1969-1975)
Od 1969 do 1975 roku wersja 23A była produkowana głównie na eksport.
Rama bazuje na poprzedniku Jawa 50/20 i posiada spawane mocowania zbiornika, siodła i błotników. Przedni reflektor pochodzi z Jawy 90 wraz z włącznikiem. Ta konstrukcja ma moc świetlną 20 W (15 W dla żarówki przedniej i 5 W dla tylnej), a prąd jest wytwarzany przez dwie oddzielne cewki o mocy 15 W + 5 W, obie 6 V
W 1971 roku wprowadzono nowe wahacze tylne z rur stalowych (wcześniej z wytłoczek z blachy).
Okrągły prędkościomierz do 80 km/h (wcześniej kątowy do 120 km/h).
Zastosowano też kierownice bez poprzeczki.
Kranik benzyny mocowany do zbiornika za pomocą nakrętki (wcześniej wkręcany tylko w zbiornik).
Skrzynka narzędziowa bez zawiasów ze zdejmowanymi pokrywami (wcześniej na zawiasach).
Sprężyna powrotna stojaka przymocowana do belki podnóżka (nadal zaczepiona o klin między blokami silnika).
Od 1972 wprowadzono następujące zmiany.
Nowa osłona łańcucha.
Od 1974:
Tylny wahacz rurowy
Amortyzatory tylne bez osłon z chromowanymi sprężynami
Inny rodzaj kranika do benzyny.
Szeroka kierownica bez poprzeczki z prostym złączem spawanym w kształcie litery „T” pośrodku. Tuleje przedniego widelca teleskopowego bez mankietów (zastąpione tulejami wciskanymi z uszczelkami w rurach nośnych)
Wersja 23 (1975-1982)
Z biegiem lat w oryginalnym projekcie 23A miały miejsce tylko niewielkie zmiany produkcyjne. Wraz z rozpoczęciem produkcji 23, najbardziej znaczącą różnicą jest inna moc światła, teraz 30 W (25 W dla przedniej żarówki i 5 W dla tylnej) zapewnianej przez dwie cewki 15 W + 15 W połączone szeregowo, obie 3 V.
Od 1975:
Moc światła teraz 30W (25W + 5W, cewki: 3V 15W + 15W w szeregu), wcześniej 20W (15W + 5W, cewki: 6V 15W + 5W osobno).
Dźwignie sterujące na kierownicy tłoczone z blachy stalowej z kulkami na końcach
Błotnik przedni z nitowanymi płytkami mocującymi.
Nowy kształt wydechu z otwartym końcem.
Zmiany w tłumiku
Wspornik podsiodłowy w dolnej części jest dociskany z wywierconymi otworami na obu końcach
JAWA 223.200
JAWA 23 przeszła lifting w 1976 roku. Modernizacja dotyczyła tylko wyglądu. Na zbiorniku naklejki "JAWA".
W 1977 zmieniono nazwę na JAWA 223.200 a dla typu 23A na 223.100. Wygląd pozostał niezmieniony, jedynie napisy zostały pomalowane farbą zamiast naklejek. Ten projekt przetrwał do końca produkcji w 1982 roku.
Parametry techniczne:
Silnik
Rozrząd tłokowy.
Stosunek smarowania: 1:33
Podczas docierania: 1:25
Instalacja elektryczna
zapłon - magnes koła zamachowego PAL
moc świetlna 20 W (od 1975 30 W)
cewka zapłonowa 8V -02-9210.30
żarówka przednia 15/15W, później 25/25W
żarówka tylna 5W
świeca zapłonowa PAL 14-8R (Brisk N15C/N14C)
wyprzedzenie zapłonu 1,6 - 1,9
odległość styku wyłącznika 0,4 mm (zrywanie) Przekładnia
nożna
dźwignia zmiany biegów po lewej stronie
przekładnia główna - przełożenie 2,43 : 1 (14/34 zęby)
przekładnia pierwotna - łańcuch rolkowy (ČZ - Favorit 3/8" x 3/8" - 44 ogniwa)
przekładnia wtórna - przełożenie 4,58:1 (12/55) lub 4,23:1 (13/55)
koło zębate - łańcuch rolkowy (12,7 x 5,2 - 111+1 ogniwo)
Podwozie
rama spawana z rur stalowych o przekroju kwadratowym
teleskopowy przedni widelec bez tłumienia
widelec tylny widelec wahadłowy, zawieszenie z dwoma oddzielnymi zespołami sprężynowymi z amortyzatorami hydraulicznymi.
Wymiary i wagi
Prześwit 120 mm
Sucha masa 65 kg (bez paliwa)
Nośność 160 kg
Prędkość maksymalna 65 km/h
Maksymalne nachylenie podjazdu 25%
Średnie spalanie 2,3 - 3,2 l/100 km
W XXI wieku Jawa Mustang to już zabytek. Najstarsze egzemplarze liczą sobie już ponad pół wieku. Wypielęgnowane, odrestaurowane lub zachowane w oryginale stoją w muzeach i licznych w Czechach i na Słowacji kolekcjach. Podobnie jest w innych krajach. Czasami właściciele pozwalają dosiąść Mustanga i zrobić kilka kółek po placu przy kolekcji (za odpowiednią opłatą).
To jednak nie wszystko. Wędrując poza utartymi szlakami przez czeską i słowacką prowincję, bardzo często można spotkać Mustangi w ciągłej eksploatacji. Zadbane i sprawne. Wożą miłujących naturę i chatę na wsi Czechów do wiejskiego sklepu czy na pocztę. O, tak dla odmiany. Motorkiem nie samochodem. Oh, pro změnu. Na motorce, ne autem.
Jak napisał Ladislav Sevcik w swoim artykule pt. " Exportní Jawa 223.220 Mustang Sport („kapotovaná“)" na łamach https://www.jawa-50.cz/clanek/jawa-50-typ-23-mustang-kapotovany-silnicni-export.html w latach 1980-1982 fabryka w Povażskiej Bystrzycy, we współpracy z eksporterem Jawy na rynki zagraniczne firmą MOTOKOV, wyprodukowała partię eksportową Mustangów oznaczonych jako Jawa 223-220. Motocykle te posiadały aerodynamiczne owiewki i wzmocnione zawieszenie oraz silnik.
Cytuję fragment tego artykułu. Zainteresowanych większą ilością informacji odsyłam do linku powyżej.
" W ostatnich latach produkcji zmodyfikowana wersja Mustanga z owiewką była eksportowana do Wielkiej Brytanii.
Ta wersja posiadała prostą kierownicę z typu 220, nową naklejkę Mustanga po obu stronach zbiornika, a przede wszystkim owiewkę z włókna szklanego z przodu.
Ta owiewka nie pochodziła z zakładu produkcyjnego Považské strojáren, ale była montowana tylko przez firmę Motokov (zagraniczna firma handlowa), która pośredniczyła w sprzedaży za granicę.
Krajowy producent owiewki jest nieznany. Wzorem do produkcji tej osłony mogła być podobna osłona używana w prototypie Jawy 90 (SK-90) z początku lat 70-tych.
Niewielka liczba tych „zmodyfikowanych” Mustangów nigdy nie opuściła granic Czechosłowacji.
Te elementy następnie losowo pojawiały się w niektórych wyprzedażach. Dlatego dość rzadko można znaleźć ten projekt w naszym kraju.
Prototyp ze światłem w owiewce
Z czarno-białego zdjęcia wyraźnie widać, że przedni reflektor nie był częścią motocykla, ale był przymocowany do owiewki. Ale jest tylko jedno zdjęcie (z jakiejś wystawy) i widać, że nigdy nie było tak montowane. "
Tłumaczenie czeskiego tekstu Męski Bigos.
BIBLIOGRAFIA
https://pemotoare.ro/mobra-motocicleta-nationala/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wierchowina_%28motorower%29
https://fichasmotor.com/pl/jawa/jawa-50-20-yezdi-colt-1977/
https://swiatmotocykli.pl/motocykle/historia-motocykli-motorowery-w-zwiazku-radzieckim/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jawa_555
https://aukro.cz/jawa-50-typ-20-sport-pionyr-oranzovy-6980299253
https://www.seznam.cz/nastaveni-souhlasu/
http://polskajazda.pl/Motocykle/Jawa/Mustang-50/2473
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jawa_50
https://cs.wikipedia.org/wiki/Pion%C3%BDr_(motocykl)
https://www.jawa-50.cz/
https://www.jawa-50.cz/clanek/jawa-50-typ-23-mustang-informace-a-vyvoj-prototypy-export-html.html
https://www.jawa-50.cz/clanek/jawa-50-typ-23-mustang-kapotovany-silnicni-export.html
Szanowni czytelnicy.
Jeżeli
interesuje was szczególnie jakiś model samochodu, historia konkretnej
firmy motoryzacyjnej, proszę napiszcie mi o tym w komentarzach.
Ja postaram się przeszukać własne zbiory oraz zbiory współpracujących
ze mną przyjaciół. Przygotuję wtedy posta w którym spróbuję zaspokoić
waszą ciekawość.
Ja was zapraszam do obserwowania
Męskiego Bigosu, komentowania moich postów (nawet krytycznie bo przecież
No body perfect). Przede wszystkim zachęcam jednak do czytania i jeśli
możecie to udostępniajcie dalej.
Cały rejestr moich felietonów znajdziecie w Bibliotece Męskiego Bogosu.
.jpg)
.jpg)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz