Translate

piątek, 10 września 2021

#167 - STAR 20 "THE STAR"

 




  

Gdy w czerwcu 2018 roku pisałem artykuł o polskich mikrosamochodach lat 50 i 60-tych XX wieku wspomniałem też o początkach polskiej powojennej motoryzacji. https://meskibigos.blogspot.com/2018/06/czar-malenkich-czterech-koek.html 
Pisałem na co kładziono szczególny nacisk w zniszczonym przez wojnę kraju. To była odbudowa ze zniszczeń całego potencjału przemysłowego i rolniczego kraju. By jednak ta odbudowa się udała niezbędne było odbudowanie krwioobiegu i układu nerwowego Polski. Układ nerwowy to "ŁĄCZNOŚĆ". Krwioobieg to "TRANSPORT", drogi, tory kolejowe oraz wszystko to co będzie się po nich poruszało. 
Pojazdy z demobilu wojskowego oraz zdobyte na wrogu były maksymalnie wyeksploatowane. Pomoc z zewnątrz, z ZSRR, USA, UNRRA, niestety nie wystarczała. Należało czym prędzej  uruchomić produkcję własnych ciężarówek.
 
Przed wrześniem 1939 polski przemysł motoryzacyjny był na etapie dość intensywnego rozwoju. Stało się tak dzięki zakupowi kilku licencji, Fiat, Saurer, Berliet, S.P.A.. Już w lipcu 1928 roku pierwsze 52 samochody URSUS na licencji S.P.A. https://meskibigos.blogspot.com/2021/07/ii-wojna-swiatowa-na-koach-ursus.html opuściło fabrykę by rok później wyprodukowano ich już 300 i ponad 50 autobusów na ich bazie.

W 1930 roku uruchomiono produkcję nowej ciężarówki na licencji Fiata. Polski Fiat 621 występował w wielu wersjach i trzeba przyznać że odegrał ważną rolę w motoryzacji Polski.

https://meskibigos.blogspot.com/2021/07/ii-wojna-swiatowa-na-koach-polski-fiat_23.html  

W 1936 roku podjęto pracę nad skonstruowaniem nowego (właściwie to całej serii pojazdów), na wskroś nowoczesnego pojazdu dla gospodarki kraju. Pracę rozpoczęto w Państwowych Zakładach Inżynierii PZInż. Inżynierowie Mieczysław Dębicki, Jan Werner, Stanisław Panczakiewicz wraz z całym zespołem inżynierów, techników i wysoko wykwalifikowanych robotników stworzyli całą serię bardzo nowoczesnych, jak na owe czasy, pojazdów.

PZInż. 723



PZInż. 603                                                 PZInż. 703





 

To właśnie po jeden z tych pojazdów sięgnięto zaraz po II Wojnie Światowej by w oparciu jego konstrukcję stworzyć nową polską ciężarówkę.  Wybór padł na model z wagonową kabiną PZInż 703. 

  


Po pewnych zmianach konstrukcyjnych, głównie upraszczających konstrukcję i pozwalających na zastosowanie prostszych technologii Panczakiewicz, 

Ilustracja

Werner i Dębicki pokazali prototyp STAR-a 20. 

Już w 1948 roku zjechały pierwsze prototypowe egzemplarze  samochodu (10-20 szt. - nikt dokładnie nie wie ile ich było), by w następnych latach osiągnąć poziom produkcji na poziomie ponad 7000 szt rocznie. Samochód w przeciwieństwie do swojego pierwowzoru którego nazwa była nijaka otrzymał dźwięczną nazwę "STAR". Oficjalnie w Polsce mówiono że nazwa pochodzi od nazwy miasta w którym produkowano Stara, od Starachowic. Podobnie było z rodowodem konstrukcji. Oficjalnie było to dzieło polskiego robotnika i inżyniera zbudowane z myślą o odbudowie i rozwoju socjalistycznej ojczyzny. O korzeniach w P.Z.Inż. nikt nie wspominał. Natomiast w materiałach reklamujących Stara za granicą STAR to był The STAR czyli GWIAZDA.

 Samochody Świata - Forum Motoryzacyjne • Zobacz temat - 1948 Star 20

  

STAR A20 - prototyp 1947/48 rok a poniżej seryjny STAR 20 z 1949 roku.  Różnice w stosunku do PZInż. 713 były naprawdę niewielkie. Kabina była węższa ale charakterystyczny kształt drzwi kabiny dobitnie świadczył o pochodzeniu konstrukcji.



Decyzja o skonstruowaniu i rozpoczęciu produkcji nowej polskiej ciężarówki, potrzebnej do prac przy odbudowie kraju po II wojnie światowej, zapadła na najwyższym szczeblu państwowym już w kwietniu 1946 roku. 

Oficjalnie szczegółową dokumentację techniczną pojazdu opracowało nowo utworzone Centralne Biuro Badań i Konstrukcji Przemysłu Motoryzacyjnego nr 5 (CBBK-5) w Łodzi. De facto na deski kreślarskie wzięto ocalałą dokumentację PZInż. 713 i dostosowano ją do możliwości produkcyjnych powojennego przemysłu. Pierwsze rysunki konstrukcyjne już jesienią tego roku przekazane zostały do Zakładu Doświadczalnego w Ursusie. Opracowanie jednostki napędowej powierzone zostało Zakładom Doświadczalnym Przemysłu Motoryzacyjnego w Ursusie. 

Kabina PZInż. 713 została zmodyfikowana (uproszczona) w SHL Kielce. Zespół konstruktorów, opracowujący nowy pojazd, złożony był w większości z byłych pracowników Biura Studiów PZInż., którzy w latach 30. uczestniczyli w pracach nad nową serią samochodów ciężarowych. Autorem ogólnej koncepcji był Mieczysław Dębicki (? fot.). To on zaprojektował ramę i zawieszenie, natomiast elementami przeniesienia napędu zajmował się zespół Jerzego Wernera , Ilustracja silnikiem – Jana Wernera (? fot), a kabinę i skrzynię ładunkową opracował znany polski designer Stanisław Panczakiewicz. .

Dalszy rozwój doprowadził do powstania pierwszych trzech prototypowych egzemplarzy pod kierownictwem inż. Aleksander Rummla ,Ilustracja których próby prowadzono od czerwca 1948 roku. 

19 czerwca 1948 zaprezentowano w Warszawie prototyp. Samochód miał nowoczesną kabinę wagonową, a od późniejszych modeli seryjnych różnił się reflektorami nie wpuszczonymi w przednią ścianę. Podobne rozwiązanie miał PZInż. 713.

Zdecydowano wdrożyć go do produkcji w dawnych Zakładach Starachowickich.. Samochód otrzymał nazwę Star 20. Dokumentację techniczną pojazdu opracowaną w Łodzi przekazano do Biura Technicznego starachowickich zakładów do końca 1947 roku. 

15 grudnia 1948 pierwsze pięć egzemplarzy produkcyjnych tego modelu zaprezentowane zostało w czasie kongresu zjednoczeniowego PPS i PPR. Obecni byli przywódcy partyjni 
Ilustracja Józef Cyrankiewicz Ilustracja Marian Spychalski 

 Ilustracja Bolesław Bierut

 Ilustracja Aleksander Zawadzki

oraz wielu, wielu innych. 

W 1948 rozpoczęto seryjne wytwarzanie tego modelu, która w pierwszym roku produkcji wyniosła 10 sztuk (według innych źródeł 20 szt.) i stopniowo rosła osiągając w 1949 roku poziom 245 szt., w 1950 – 782 szt., 1951 – 2568 szt., 1952 – 4253 szt., 1953 – 6968 szt., 1954 – 7579 szt., 1955 – 7543 szt., 1956 – 7700 szt., 1957 – 5978 szt. 

Ogólęm modelu Star 20 ( w tym podwozia pod zabudowę ) wyprodukowano nieco ponad 50000 szt.

W trakcie produkcji samochód był systematycznie modernizowany. Zastosowano min. włoską przekładnię kierowniczą FIAT - MAMMANO. W 1962 roku oprócz standardowej kabiny N20 produkowanej przez SHL Kielce, zaczęto stosować tańszą, uproszczoną kabinę N23


Podstawową wersją była ciężarówka skrzyniowa. W 1949 roku przystąpiono do prac nad pierwszą odmianą samochodu Star 20, którą był ciągnik  Star C60.Star C60 - YouTube Model ten w 1950 roku miał swoją premierę na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Do produkcji seryjnej ta wersja nadwoziowa skierowana została w 1952 roku. Model C60 powstał na skróconym podwoziu odmiany skrzyniowej, w stosunku do której zmniejszono o 50 cm rozstaw osi. Star C60 przewidziany był do pracy z jednoosiową naczepą typu D60 produkowaną przez ówczesną fabrykę SANOWAG, z drewnianą skrzynią, o długości 6000 cm i ładowności 5500 kg.

W 1953 roku rozpoczęto produkcję na bazie podwozia ciągnika siodłowego Star C60, tylno zsypowego samochodu samowyładowczego Star W14.Modelik 11/09 - Star 20 polska wywrotka 1:25 7260838795 - Allegro.pl Produkcja tego modelu odbywała się przy udziale Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Oławie k. Wrocławia. , Były one producentem skrzyni wyładowczej oraz hydraulicznego mechanizmu zsypowego.

Na podwoziu modelu Star 20 i jego pochodnych montowano różne wersje zabudów jak np. nadwozia furgonowe przystosowane do przewozu 25 osób typu N-424, znane potocznie pod nazwą STONKA, MĘSKI BIGOS: **GWIAZDA POLSKICH DRÓG / A STAR OF POLISH ROADS tu z kabiną Star 21

 Jelcz

produkowane od 1954 roku przez ówczesne ZBNS w Jelczu, oraz jego odmianę przystosowaną do przewozu ładunków o oznaczeniu N-103 Furgon. Kolejnym rodzajem zabudowy był montowany od 1953 roku dźwig samochodowy HP-3, wykorzystywany w branży budowlanej, produkowany w Bielskich Zakładach Urządzeń Technicznych w Bielsku-Białej w oparciu o dokumentację niemieckiej firmy Bleichert. Żuraw miał napęd elektryczny i udźwig do 3 ton.

Od 1952 roku powstawały nadwozia pożarnicze typu N71 (Star 20-GM8) oraz N72 (Star 20-GA16).

Elementy jezdne, napędowe oraz zmodyfikowane podwozie ciężarówki Star 20 posłużyły do budowy prototypowych polskich autobusów Star N50, N51 oraz ich produkcyjnej odmiany o oznaczeniu N52.https://meskibigos.blogspot.com/2021/08/auto-story-star-n-505152.html  

W 1955 roku zaprezentowano prototypowy autobus Jot 55, w którym również zastosowano szereg rozwiązań technicznych ze Stara 20.

Star 20 był tęż bazą budowy pierwszej generacji autobusów Bałtyk.



Pomimo wielu wad samochód Star 20 był dużym sukcesem konstrukcyjnym, a ogólna ocena stawiała go w czołówce średnich samochodów ciężarowych przełomu lat czterdziestych.  Star 20 był pierwszą całkowicie polską ciężarówką i pierwszym polskim samochodem po wojnie. 

Jego następcą został Star 21

We wrześniu 1950 roku sześć Starów 20 zwyciężyło zespołowo w organizowanym w Polsce Międzynarodowym Rajdzie Techniczno-Doświadczalnym Samochodów Ciężarowych, przeciwko węgierskim ciężarówkom Csepel G i Csepel 350D oraz czechosłowackim Praga RN  i Skoda 706 RM (rajd ten został zorganizowany w ówczesnych warunkach politycznych jako substytut sportu samochodowego, a wśród załóg byli: Witold Rychter   Ilustracja Karol Pionnier,Ilustracja i Marian Ripper.




 
 

 

Ilustracja 

Pierwszy Polski Powojenny czyli FSC Star 20 W... - SonyKrokiet - Wykop.plPierwszy był Star 20 | moto gratkaNysa 522 - Star 20 z zabudową WUKO - SK1. | FacebookSamochód STAR 20 ____ Łódź = oryginalne stare FOTO - 7460928825 - oficjalne  archiwum AllegroHistoria polskiej motoryzacji - gwiazdy ze StarachowicGM 8 Star 20Historia polskiej motoryzacji - gwiazdy ze StarachowicGM 8 Star 20Pierwszy-najnowszy samochód ciężarowy (Star-20 - Star-200) - Artykuły - IKM 

Star C60 - YouTube 






BIBLIOGRAFA

https://pl.wikipedia.org/wiki/Star_20

https://samochody-specjalne.pl/2021/05/02/historia-rodzina-strazackich-starow-od-prototypu-n71/

http://www.polskie-auta.pl/stara/star20.htm

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz