Translate

poniedziałek, 29 listopada 2021

#226 - SAMOCHODY I LUDZIE - HANS LEDVINKA


Hans Ledwinka (czasami także Hans Ledvinka, Jan Ledvinka w powojennej literaturze czeskiej; 14 lutego 1878 Klosterneuburg, Austria - 2 marca 1967 Monachium) był austriackim projektantem samochodów i pionierem motoryzacji, który pracował dla Tatra

 ilustracja 

 

Hans Ledwinka urodził się 14 lutego 1878 r. w Klosterneuburgu koło Wiednia, jego rodzicami byli Anton Ledwinka (1840–1903) z Brtnic k. Jihlavy oraz Leopoldine (1843–1923) z Dobenbergu. Rodzina Hansa utrzymywała się z prowadzenia restauracji.

Hans urodził się jako piąte dziecko. Ojciec Hansa zadbał o wykształcenie swoich dzieci. Każde z nich musiało mieć tzw fach czyli zawód który pozwoli im na utrzymanie się. I tak Hans został ślusarzem. Później jednak wyjechał na studia do Wiednia. Po studiach w Wiedeńskiej Szkole Przemysłowej pracował od 1897 jako ślusarz w Nesselsdorfer Wagenbau-Fabriks-Gesellschaft (NW, później Zakłady Tatra). 

 VKMA - Nesselsdorfer 

W 1900 roku pracował również nad produkcją pierwszego samochodu wyścigowego, który został zaprojektowany w ciągu zaledwie pięciu tygodni dla Barona Liebiega.

 Baron Justus Von Liebig/N(1803-1873). Niemiecki chemik. Grawerowanie ze  stali w języku angielskim z 19-tego wieku. Druk artystyczny (45,72 x 60,96  cm): Amazon.pl: Musical Instruments  Po krótkiej przerwie, kiedy w 1902 wyjechał do pracy w Wiedniu dla firmy Max Friedmann, gdzie brał udział w produkcji samochodu z hamulcami na wszystkie koła, wrócił do Kopřivnicy. Wcześniej nikt tego nie robił a hamowana była tylko jedna oś pojazdu.

Od 1905 do 1945 był dyrektorem technicznym firmy, z przerwą między 1916 a 1921, kiedy pracował dla SteyrPlik:Steyr logo.svg – Wikipedia, wolna encyklopediaPo powrocie został szefem produkcji samochodów. Był znany ze swojej skromności, miał zwykłe drewniane biurko z krzesłem i deską kreślarską tuż obok hali montażowej. Jest twórcą koncepcji samochodu z centralną rurą nośną (rama szkieletowa), wahliwymi półosiami i silnikiem chłodzonym powietrzem.Tatra: Jak Feniks z popiołów... - Cięzarówki

W czasie pracy w Tatrze skupił się głównie na budowie samochodów. Był już przy budowie pierwszego fabrycznego „seryjnego” samochodu benzynowego w monarchii austriackiej – samochodu NW PräsidentNW Präsident (1898) | The Czech Republic is one of about ten… | Flickr Tatra 11 vyrobená v roce 1924

Później był autorem wielu innych samochodów i silników (jako pierwszy użył silnika OHC w NW w 1910 r. ), zastosowanie chłodzonych powietrzem silników typu bokser, umiejscowienie silnika z tyłu, konsekwentne stosowanie aerodynamicznych kształtów i szereg innych innowacji. 

 Nesselsdorf Präsiden-Nachfolger – Der letzte Führerscheinneuling… Tatra 57 v muzeu Veteran Arena v Olomouci 

Tatra 57

Jednym z jego projektów jest Tatra V570 

a także takie modele jak prototyp Tatra 90 z 1935 roku

W latach 30. Ferdinand Porsche

 Ferdinand Porsche - Wikipedia 

konsultował swoje koncepcje z Ledvinką, co widać w podobieństwach między samochodami obu projektantów (spór Tatra kontra VW). Jak sam wspomina nawzajem z Ferdynandem podpatrywali sobie przez ramię swoje projekty, dyskutowali o ich szczegółach. Żaden z nich nie robił tajemnicy. Ot taka rozmowa dwóch genialnych artystów.

  

Ferdinand Porsche, Eliška Junková, Hans Ledwinka na Torze Masaryka, Brno 1935

Po utracie niepodległości przez Czechosłowację i utworzeniu przez Niemców Protektoratu Czech i Moraw Hans Ledvinka nadal pracował w zakładach Tatra. Tatra (przedsiębiorstwo) – Wikipedia, wolna encyklopedia

 Tatra 77 prototyp.Vůbec největším konstrukčním úspěchem Hanse Ledwinky byl vůz Tatra 77.

 Hitler oraz Ledvinka i podwozie Tatry 77

Jako szef firmy musiał w czasie wojny komunikować się z władzami okupacyjnymi które w pełni zarządzały Tatrą. Po wojnie został oskarżony o kolaborację z nazistami. Został w 1945 roku aresztowany i osadzony w więzieniu na 6 lat. Mimo tego wielu znanych ludzi wstawiało się za Ledvinką do władz komunistycznych. Prosił o jego zwolnienie sam prezydent Beneš.

Kiedy został zwolniony z więzienia w 1951 r., skorzystał z możliwości wyjazdu do Niemiec. Od 1953 aż do śmierci mieszkał w Monachium, gdzie do późnej starości poświęcał się budownictwu. On (lub jego syn Erich) również wykorzystał swoją koncepcję podwozia z rurą kręgosłupa i wahliwymi półosiami w niektórych samochodach Steyr-Puch. Ponieważ mieszkał w Sudetach, jego majątek został wywłaszczony w 1945 roku, kiedy Sudety ponownie stały się częścią Czechosłowacji, zgodnie z dekretami Beneša. Skonfiskowano również jego prywatną Tatrę T87.Hans Ledwinka

W 1992 roku został w pełni zrehabilitowany przez Sąd Najwyższy Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej.


W 1961 r. został odznaczony Medalem Rudolfa Diesla.Németország ~1997. "Rudolf Diesel / M.A.N. A Diesel-motorok | Darabanth  Auctions Co., Ltd.
Tatra (przedsiębiorstwo) – Wikipedia, wolna encyklopedia
Hans Ledvinka również poświęcił się swoim naśladowcom - patronował wybitnym czechosłowackim inżynierom Antonínowi Kličko, Miloslavowi Klavíkowi, Romanowi Labensowi, Miloslavowi Hronowi, Erichowi Übelackerowi Erich Übelacker - Wikipediai swojemu synowi Erichowi Ledvince.
 Erich Ledwinka – Familienangelegenheiten | #fahrerlager
 
 
Prawdopodobnie najsłynniejszym dziełem Ledwinki był projekt Tatra 77File:Tatra 77a (1937).jpg - Wikimedia Commons a takżekolejne modele firmy Tatra 87 i Tatra 97Tatra 97

 przy których współpracował ze swoim synem Erichem i Erichem Übelackerem. 
Model 87 był produkowany w latach 1936-1950. 
O jego silnych związkach z fabryką TATRA świadczy fakt że pomimo ciężkich oskarżeń o kolaborację i wielkiej niewdzięczności ze strony władz Czechosłowacji zgodził się konsultować dla firmy kolejny projekt Tatra T107 znany obecnie jako Tatra 600 Tatraplan.
 
  
HANS LEDVINKA I JEGO TATRA T87

Hans Ledvinka projektując modele 97, 87, 77 wzorował się na powojennych  konstruktorach samochodowych, początkowo także projektach lotniczych, takich jak: mgr inż. Edmund Rumpler - pracował m.in. w Kopřivnicy w latach 1895-1900. 
 
 Edmund Rumpler - Alchetron, The Free Social Encyclopedia  
Tropfenwagen
 
Po I wojnie światowej i demilitaryzacji Republiki Weimarskiej ci inżynierowie zajmujący się lotnictwem przerzucili się z samolotów wojennych na samochody cywilne. W praktyce zastosowali następnie metody aerodynamiczne stosowane dotychczas tylko w lotnictwie, m.in. pierwszy aerodynamiczny samochód Rumplera Tropfenwagen (samochód do kroplówki), z którego Tatra 77 przejęła nietypowy środkowy reflektor. 
 
Spośród samochodów podobnych do Tatry 77 warto zwrócić uwagę na przykład. Chrysler Airflow
 Ilustracja  
z tego samego 1934 roku lub pierwszy minivan Stout Scarab z 1930 roku, inspirowany skarabeuszami.
 

 

 

Ewidentnie Hans Ledvinka i jego geniusz mieli też wpływ na polskich stylistów okresu lat 20-30-tych w tym Stanisława Panczakiewicza i jego prototypowy samochód PZInż. 403 Lux SportZdjęcie 1 - MODELLINO AUTO PZINZ 403 LUX SPORT POLAND 1936 SCALA 1:43 

Można powiedzieć że był jednym z ojców stylu STREAM LANE którym inspirowało się wielu światowych designerów.

 

Hans Ledvinka do końca życia jeździł swoją Tatrą t87. Otrzymał ją od swojego przyjaciela Felixa Wankla. Samochód ten stoi obecnie w muzeum. Felix Wankel

Hans Ledvinka zmarł w Monachium 2 marca 1967 roku.


 Szanowni czytelnicy.  

Jeżeli interesuje was szczególnie jakiś model samochodu, historia konkretnej firmy motoryzacyjnej, proszę napiszcie mi o tym w komentarzach. Ja postaram się przeszukać własne zbiory oraz zbiory współpracujących ze mną przyjaciół. Przygotuję wtedy posta w którym spróbuję zaspokoić waszą ciekawość.

Polecam też inne nasze posty: Znajdziecie tu teksty o zdrowiu, historii motoryzacji, podróżach i ciekawych miejscach a także rzeczach smacznych.

http://podroze-totutotam.blogspot.com/2016/12/cystersi-historia.html


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz