Hans Ledwinka (czasami także Hans Ledvinka, Jan Ledvinka w powojennej literaturze czeskiej; 14 lutego 1878 Klosterneuburg, Austria - 2 marca 1967 Monachium) był austriackim projektantem samochodów i pionierem motoryzacji, który pracował dla Tatra
Hans Ledwinka urodził się 14 lutego 1878 r. w Klosterneuburgu koło Wiednia, jego rodzicami byli Anton Ledwinka (1840–1903) z Brtnic k. Jihlavy oraz Leopoldine (1843–1923) z Dobenbergu. Rodzina Hansa utrzymywała się z prowadzenia restauracji.
Hans urodził się jako piąte dziecko. Ojciec Hansa zadbał o wykształcenie swoich dzieci. Każde z nich musiało mieć tzw fach czyli zawód który pozwoli im na utrzymanie się. I tak Hans został ślusarzem. Później jednak wyjechał na studia do Wiednia. Po studiach w Wiedeńskiej Szkole Przemysłowej pracował od 1897 jako ślusarz w Nesselsdorfer Wagenbau-Fabriks-Gesellschaft (NW, później Zakłady Tatra).
W 1900 roku pracował również nad produkcją pierwszego samochodu wyścigowego, który został zaprojektowany w ciągu zaledwie pięciu tygodni dla Barona Liebiega.
Po krótkiej przerwie, kiedy w 1902 wyjechał do pracy w Wiedniu dla firmy Max Friedmann, gdzie brał udział w produkcji samochodu z hamulcami na wszystkie koła, wrócił do Kopřivnicy. Wcześniej nikt tego nie robił a hamowana była tylko jedna oś pojazdu.
Od 1905 do 1945 był dyrektorem technicznym firmy, z przerwą między 1916 a 1921, kiedy pracował dla SteyrPo powrocie został szefem produkcji samochodów. Był znany ze swojej skromności, miał zwykłe drewniane biurko z krzesłem i deską kreślarską tuż obok hali montażowej. Jest twórcą koncepcji samochodu z centralną rurą nośną (rama szkieletowa), wahliwymi półosiami i silnikiem chłodzonym powietrzem.
W czasie pracy w Tatrze skupił się głównie na budowie samochodów. Był już przy budowie pierwszego fabrycznego „seryjnego” samochodu benzynowego w monarchii austriackiej – samochodu NW Präsident
Później był autorem wielu innych samochodów i silników (jako pierwszy użył silnika OHC w NW w 1910 r. ), zastosowanie chłodzonych powietrzem silników typu bokser, umiejscowienie silnika z tyłu, konsekwentne stosowanie aerodynamicznych kształtów i szereg innych innowacji.
Tatra 57
Jednym z jego projektów jest Tatra V570
a także takie modele jak prototyp Tatra 90 z 1935 roku
W latach 30. Ferdinand Porsche
konsultował swoje koncepcje z Ledvinką, co widać w podobieństwach między samochodami obu projektantów (spór Tatra kontra VW). Jak sam wspomina nawzajem z Ferdynandem podpatrywali sobie przez ramię swoje projekty, dyskutowali o ich szczegółach. Żaden z nich nie robił tajemnicy. Ot taka rozmowa dwóch genialnych artystów.
Ferdinand Porsche, Eliška Junková, Hans Ledwinka na Torze Masaryka, Brno 1935
Po utracie niepodległości przez Czechosłowację i utworzeniu przez Niemców Protektoratu Czech i Moraw Hans Ledvinka nadal pracował w zakładach Tatra.
Tatra 77 prototyp.
Hitler oraz Ledvinka i podwozie Tatry 77
Jako szef firmy musiał w czasie wojny komunikować się z władzami okupacyjnymi które w pełni zarządzały Tatrą. Po wojnie został oskarżony o kolaborację z nazistami. Został w 1945 roku aresztowany i osadzony w więzieniu na 6 lat. Mimo tego wielu znanych ludzi wstawiało się za Ledvinką do władz komunistycznych. Prosił o jego zwolnienie sam prezydent Beneš.
Kiedy został zwolniony z więzienia w 1951 r., skorzystał z możliwości wyjazdu do Niemiec. Od 1953 aż do śmierci mieszkał w Monachium, gdzie do późnej starości poświęcał się budownictwu. On (lub jego syn Erich) również wykorzystał swoją koncepcję podwozia z rurą kręgosłupa i wahliwymi półosiami w niektórych samochodach Steyr-Puch. Ponieważ mieszkał w Sudetach, jego majątek został wywłaszczony w 1945 roku, kiedy Sudety ponownie stały się częścią Czechosłowacji, zgodnie z dekretami Beneša. Skonfiskowano również jego prywatną Tatrę T87.
W 1992 roku został w pełni zrehabilitowany przez Sąd Najwyższy Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej.
Ewidentnie Hans Ledvinka i jego geniusz mieli też wpływ na polskich stylistów okresu lat 20-30-tych w tym Stanisława Panczakiewicza i jego prototypowy samochód PZInż. 403 Lux Sport
Można powiedzieć że był jednym z ojców stylu STREAM LANE którym inspirowało się wielu światowych designerów.
Hans Ledvinka do końca życia jeździł swoją Tatrą t87. Otrzymał ją od swojego przyjaciela Felixa Wankla. Samochód ten stoi obecnie w muzeum. Felix Wankel
Hans Ledvinka zmarł w Monachium 2 marca 1967 roku.
Szanowni czytelnicy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz