Pisałem już o samochodach niemieckich, polskich, radzieckich, czechosłowackich, bułgarskich, jugosłowiańskich i rumuńskich. Przyszedł czas by opowiedzieć co nie co o motoryzacji węgierskiej. Pozdrawiam tu przyjaciół z grupy https://www.facebook.com/groups/464822383694143/?multi_permalinks=1861432900699744¬if_id=1623960537860773¬if_t=feedback_reaction_generic&ref=notif którzy tak długo czekali na węgierski akcent.
Nasze dzisiejsze auto to CSEPEL CS 130
W 1949 roku w Budapeszcie zapadła decyzja o wykorzystaniu nieczynnej fabryki samolotów jako fabryki samochodów ciężarowych. W austriackiej firmie STEYR zostaje kupiona licencja i 11 listopada 1949 roku z taśmy zjeżdża testowy pierwszy pojazd – Csepel D300
konstrukcji Steyra z 1944 roku Wyposażono go w podzespoły Raba i Ikarus. Pierwsze trzy ciężarówki wyjeżdżają na ulice 4 kwietnia 1950 roku. Cała produkcja w tym czasie przebiega pod nadzorem Armii Radzieckiej. Do 1954 wyprodukowano ok. 750 szt. samochodów Csepel B300 o ładowności 2,5 tony z silnikiem o mocy 85 KM.
W 1955 roku rozpoczął się montaż modelu D420 o ładowności 4,5 tony, którego produkcja trwała do lat 60. W tym samym roku z fabryki zjeżdża tysięczna ciężarówka. W 1957 roku dzięki stworzeniu własnej pracowni konstrukcyjnej powstaje nowy model D450 o ładowności 5 ton i mocy 95 KM. Dzięki wzrostowi produkcji fabryka uruchamia eksport pojazdów do Polski, ZSRR i NRD a także do Egiptu, Syrii, Nigerii i Chin. Pod koniec lat 50. powstają także kolejne modele m.in. D700 o ładowności 7 ton, D350, D352 czy D400.
W połowie lat 60-tych, w odpowiedzi na zapotrzebowanie armii węgierskiej powstaje nowa konstrukcja – D130, który wzorowana jest na amerykańskim Dodge WC. Bazą dla modelu CS130 była ciężarówka D300 i jej pochodne. Pojazd ten posiadał napęd 4X4 oraz silnik o pojemności skokowej 5,8 l., powstało ich ok. 500 sztuk. Inne źródła mówią o ponad 1400 szt.
Lekka
ciężarówka wojskowa Csepel CS-130 była pierwszym krajowym wojskowym
pojazdem transportowym i holowniczym nowych Sił Zbrojnych WRL. Amerykański
Dodge WC służył do pewnego stopnia jako wzór dla Csepel
Cs-130. Silnik był produkowany przez rodzimy przemysł na
licencji austriackiego Steyra. Produkcja Cs-130 rozpoczęła się w 1951
roku w celu zastąpienia w armii amerykańskich samochodów Dodge.
Produkcja została zakończona wiosną 1956 roku. W tym okresie powstało
około 1420 egzemplarzy. Do tego czasu model stał się jednym z
podstawowych, dominujących pojazdów wojskowych Węgierskiej Armii
Ludowej.
Początkowo planowano opracowanie własnego typu samochodu ciężarowego który byłby bazą do konstrukcji wersji pochodnych.
Na
opracowanie nowego typu nie starczyło czasu, więc decydenci zdecydowali
się na zakup prawa do produkcji istniejącego typu zagranicznego. Fabryka STEYR znajdowała się w radzieckiej strefie okupacyjnej. Ułatwiło to w znacznym stopniu zakup licencji. Wydatną pomoc świadczył też Janos Puch który
przed wojną był wyższym urzędnikiem Przedstawicielstwa Steyr-Austro
Daimler, a po nacjonalizacji wchodził w skład zespołu konstrukcyjnego.
Jesienią
1948 r. w ramach Centrum Przemysłu Ciężkiego (NIK)
utworzono biuro Steyr, które koordynowało projekt, oraz Centralną
Redakcję Motoryzacyjną (KAI). Kierowała ona pracami nad budową pojazdu. Firma
KAI rozpoczęła prace nad NIK-130, 1,3-tonowym wojskowym pojazdem
holowniczym z napędem na wszystkie koła, wzorowanym na amerykańskiej serii Dodge WC 50 (typ T-214, WC 51 i WC 52). Główne parametry techniczne
NIK-130 zostały określone przez Instytut Techniki Wojskowej (HTI). Centrum Przemysłu Ciężkiego zleciło Dezső Winkler, głównemu inżynierowi z
Győr, Magyar Vago, zorganizowanie biura projektowego KAI. To biuro projektowe
rozpoczęło działalność w październiku 1948 r. przy zaangażowaniu
starych, doświadczonych profesjonalistów z fabryk
samochodów, lokalnie najpierw w
MÁVAG i innych. Ernő Kovácsházy, inżynier
mechanik, został również powołany do kierowania Biurem Projektów Samochodów Centrum
Przemysłu Ciężkiego. Tu, pod kierunkiem głównego konstruktora, a
następnie kierownika wydziału, ukończono dwuosiowy samochód ciężarowy
Cs-130 (NIK-130).
Prototypy zostały przetestowane na 100 000 km. Po testach obciążeniowych i terenowych zostały zaprezentowane przedstawicielom branży i Siły Zbrojne na poligonie w Pilisszántó Produkcja lekkiego SUV-a Csepel Cs-130 rozpoczęła się w 1953 roku.
Mimo że samochód ważył o 640 kg więcej niż Dodge (cięższy silnik, mocniejsze nadwozie), miał jednak dobre zdolności terenowe. Dobrze przyspieszał i miał dobre właściwości jezdne. Jego duże opony były większe niż modele samochodów Dodge. Wyciągarka za zderzakiem działała z wyjścia skrzyni rozdzielczej i była w stanie wywierać siłę uciągu 350 kN. Podwozie to tłoczona, nitowana konstrukcja z tyłu ze sztywnym mostem prasowanym i spawanym, z półeliptycznymi resorami piórowymi na obu osiach, i amortyzatorami hydraulicznymi z przodu.
Całkowita masa: 4800 kg
Masa własna: 3500 kg
Długość: 4840 mm Szerokość: 2150 mm Wysokość: 2195 mm
Minimalny promień skrętu: 7,35 m Rozstaw kół: 3000 mm
Max. prędkość na drodze: 78 km/h
Pojemność zbiornika paliwa: 70 l
Zasięg na drodze: 300 km Zdolność do wspinania: 30 ° Zdolność brodzenia: 0,8 m
Rozmiar opon: 4 + 1 / 9,00-20
Typ silnika: Csepel B-413 5322 cm3 napędzany benzyną, chłodzony wodą
Max. moc: 63/85 kW / L
Skrzynia biegów: 5 + 1 bieg, ręczna Skrzynia biegów1. prędkość 8712. prędkość 4743. prędkość 2714. prędkość 1595. bieg 1,0 wsteczny 8.71
Sprzęgło: jednotarczowe, suche
Układ hamulcowy: serwis: hydrauliczny, zacisk: mechaniczny
Instalacja elektryczna: 12 V
Oś tylna: sztywna, dwustronnie tłoczona, spawana oś, jedno przełożenie: 5.14
Maksymalna prędkość: 78 km/h
Podczas
produkcji seryjnej, do 1956 r., w Fabryce Samochodów Csepel wyprodukowano łącznie 520 kompletnych samochodów i niewiele ponad 900 podwozi pod zabudowę. Ze
względu na małą ładowność (1300 kg ) nie spełniał już później wymagań armii, więc zaprzestano jego produkcji. Tak
małą liczbę zbudowano, ponieważ do 1952 roku rząd zdecydował się oprzeć
większość sprzętu wojskowego Węgierskiej Armii Ludowej na sowieckiej
technologii. Tymczasem potrzeby użytkowników przesunęły się w kierunku pojazdów z silnikiem diesla. Wojsko stopniowo wycofywało część pojazdów napędzanych benzyną, a resztę przerabiało na wersje napędzane olejem napędowym.
Większość tych pojazdów została kompletnie wyeksploatowana a następnie zezłomowana. Efektem tego jest bardzo mała, jednostkowa wręcz ilość zachowanych egzemplarzy.
Szanowni czytelnicy.
Polecam też inne artykuły na moim blogu:
https://meskibigos.blogspot.com/2021/06/auto-story-praga-s5t.htmlhttps://meskibigos.blogspot.com/2021/06/auto-story-zubr-a80.html
https://meskibigos.blogspot.com/2021/06/auto-story-tatra-805.html
https://meskibigos.blogspot.com/2021/06/auto-story-samochody-z-krainy-roz.html
https://meskibigos.blogspot.com/2021/06/auto-story-gaz-63-4x4-wiecznie-zywy.html
https://meskibigos.blogspot.com/2021/06/madara-panna-do-ciezkiej-pracy-miss-pro.html
https://meskibigos.blogspot.com/2021/05/auto-story-horch-h3a-ifa-h3a.html
https://meskibigos.blogspot.com/2021/05/samochod-dla-rolnika-ein-auto-fur-einen.html
https://www.wikiwand.com/pl/Csepel_(przedsi%C4%99biorstwo)
http://epa.oszk.hu/02700/02735/00082/pdf/EPA02735_katonai_logisztika_2016_2_282-297.pdf
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Csepel_130.JPG
https://forum.index.hu/Article/showArticle?na_order=&na_start=300&na_step=30&t=9135569
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz