Translate

środa, 24 sierpnia 2022

#335 - ZIM 12 / GAZ 12 - SOWIECKI CADILLAC


Po zakończeniu wojny ZSRR przez wiele lat wywoził z wschodnich Niemiec całe fabryki w ramach tzw. reparacji wojennych. Część z nich odtworzono w Rosji i wznowiono produkcję. Tak było w przypadku fabryki Opla Kadetta, którego produkcję wznowiono w Moskwie i produkowano go jako Moskwicz 400. Podobnie z fabryką motocykli DKW. Produkcję uruchomiono w kilku miastach w których produkowano DKW NZ350 jako IŻ 350, DKW RT 125 jako MOSKWA 125, M125, K125 itd. Wiele fabryk po wywiezieniu w głąb ZSRR rozparcelowano i nigdy nie wznowiono dotychczas produkowanych pojazdów. Tak było z fabryką Opla Blitz z Brandenburga. Pojazd był bardzo nowoczesny o sprawdzonej, trwałej konstrukcji a mimo to sowieci go nie produkowali. Fabrykę zniszczono tylko po to by ją zniszczyć.

Dziwnym jest w tym wszystkim to że sowieci nie skorzystali z możliwości skopiowania żadnej luksusowej niemieckiej limuzyny np Mercedes, Maybach czy Horch. Może to dlatego że komunistyczni bonzowie kochali się w autach amerykańskich. Możliwe też że niemieckie samochody tej klasy były dla sowietów zbyt finezyjne.

Stalin jeździł ZIS-em 113 czyli kopią Packarda. Niżsi urzędnicy i działacze partyjni mieli do dyspozycji GAZ-a M20 POBIEDA (VICTORY). No a co dla tych z średniego szczebla? Przez jakiś czas były to auta zdobyczne albo wschodnioniemieckie np. BMW 340. 

Przyszedł jednak czas i na samochód radziecki dla nich. Tak narodził się ZIM 12

 

ZIM (do 1957 r.), GAZ-12 - to sześciomiejscowy sedan z sześcioma oknami i długim rozstawem osi, produkowany masowo w fabryce samochodów Gorkiego (zakład Mołotowa) w latach 1949-1959 (niektóre modyfikacje - do 1960 r. ). „ZIM” jest pierwszym reprezentatywnym modelem Fabryki Samochodów Gorkiego i ostatnim modelem masowym tej  klasy, który nie był ograniczony w swoim zastosowaniu. 

GAZ-12 służył do obsługi we flotach taksówek oraz jako samochód służbowy przeznaczony dla nomenklatury sowieckiej, partyjnej i rządowej na szczeblu deputowanych, ale nie pierwszych osób (ten ostatni miał być samochodem produkowanym przez ZiS (ZiL) ). 

W niektórych przypadkach był również sprzedawany do użytku osobistego. W sumie od 1949 do 1959 wyprodukowano 21 527 egzemplarzy ZIM / GAZ-12 wszystkich modyfikacji. W 1959 r. Zastąpił go model Czajka GAZ-13. Samochód był niezwykle komfortowy i nie ustępował zbytnio ZIS-om.

Nie przeszkodziło to jednak „mołotowcom” z Gorkiego, w ich cichej rywalizacji z „stalinistami” z Moskwy, zawsze tworzyć coraz bardziej odważne i zaawansowane projekty. W szczególności w ZIM po raz pierwszy w praktyce radzieckiej zastosowano przekładnię hydromechaniczną, która zapewnia płynne przyspieszanie z postoju i łatwość sterowania biegami. 

 

Rozwój rozpoczął się w 1948 roku i został przeprowadzony w krótkim czasie, ponieważ wydano zaledwie 29 miesięcy. Projektant - Andrey Lipgart, Andrei-Aleksandrovich-Lipgartodpowiedzialny projektant Lev Eremeev. W praktyce światowego przemysłu motoryzacyjnego ZIM stał się pierwszym samochodem z nadwoziem samonośnym z trzema rzędami siedzeń. Wcześniej samochody o tak długim rozstawie osi miały tylko konstrukcję ramową. Tylko w przedniej części nadwozia ZIM znajdowała się krótka zdejmowana rama pomocnicza przykręcona do nadwozia. Niemniej jednak projektanci Gorkiego jako pierwsi na świecie stworzyli samochód osobowy tej długości z nadwoziem skorupowym. Głównym powodem wyboru nadwozia bezramowego było ograniczenie maksymalnej masy samochodu z powodu niewystarczających rezerw mocy istniejącego sześciocylindrowego silnika GAZ-11 w obliczu braku wysokiej jakości benzyny z powodu powojennej dewastacji. 

Ponieważ ZIM był przeznaczony do celów reprezentacyjnych oraz jako taksówka, poziom dachu był znacznie wyższy niż w zwykłych samochodach osobowych tamtych lat - pozwoliło to stworzyć bardzo przestronne wnętrze i zapewnić pasażerom możliwość swobodnego wsiadania. Drugą ważną cechą samochodu był wysoki (ogólnie do 50%) stopień unifikacji pod względem jednostek z już opanowanymi w masowej produkcji i obiecującymi modelami zakładu - samochód osobowy i, ciężarówka GAZ-51, który został zaprojektowany w tych samych latach GAZ-69 i innych. 

Silnik był zmodernizowaną wersją GAZ-11 o pojemności roboczej 3,5 litra. Moc dzięki aluminiowej głowicy cylindrów, zwiększonemu stopniowi sprężania, brakowi ogranicznika prędkości, nowemu kolektorowi dolotowemu i dwukomorowemu gaźnikowi udało się podnieść do 90 KM, co w tamtym czasie było doskonałym wynikiem. Skrzynia biegów ZIM ze sterowaniem dźwignią przy kolumnie kierownicy, jednocześnie z jej produkcją, zaczęła być instalowana w seryjnej Pobiedzie, a następnie jej modyfikacje były używane w wielu radzieckich samochodach. Przednie zawieszenie jako całość powtórzyło konstrukcję Pobieda M-20 i zostało z nim zunifikowane w wielu częściach.

 





 

Prototypy samochodu są żywym dowodem twórczych poszukiwań zespołu projektowego zakładu dla M-12 była Pobieda, w której nadwoziu dodano półmetrową wkładkę, która umożliwiła doprowadzenie rozstawu osi do wymaganej długości (3200 mm). ) i przeprowadzić pełnoskalowe badania wytrzymałościowe powstałego korpusu. 

One of the first drawings of GAZ-M-12

 

 

Technika ta pozwoliła na znaczne ograniczenie ilości skomplikowanych obliczeń przy projektowaniu konstrukcji nośnej nadwozia ZIM - a co za tym idzie na skrócenie czasu projektowania, a także pracy technologów i pracowników produkcyjnych nad wprowadzeniem nowego samochodu do produkcji, podczas której możliwe stało się wykorzystanie sprawdzonych i dopracowanych rozwiązań technologicznych, stosowanych już przy produkcji nadwozi seryjnej Pobiedy. 

W 1949 roku pojawiło się kilka wariantów działających prototypów. Pod względem konstrukcji pierwszy z nich znacznie różnił się od przyszłych samochodów produkcyjnych: ściany boczne nadwozia były gładkie, jak w Pobiedzie. Jednak na tak długim (5530 mm) nadwoziu taka decyzja stylistyczna wydawała się nieopłacalna - ściana boczna okazała się zbyt monotonna, auto znacznie straciło dynamikę i elegancję formy. Dodatkowo tylne siedzenie, przy przyjętym układzie, umieszczone w całości między tylnymi nadkolami, okazało się ciasne, nie mogło pomieścić więcej niż dwóch pasażerów. Dlatego zdecydowano, zachowując pontonowy kształt nadwozia, analogicznie do najnowszych amerykańskich samochodów z lat modelowych 1948-49, aby podzielić „ponton” na dwie części – przednią stopniowo zwężającą się w obszarze od przednich kół do końca otworu tylnych drzwi, a z tyłu, aby pomieścić tylne nadkola, koła zostały wykonane z szerokimi wytłoczeniami imitującymi oddzielne tylne błotniki (tzw. „klapy”). 

 

W połączeniu z kilkoma błyszczącymi zdobieniami (podszewki i listwy) pozwoliło to wizualnie „przełamać” długą ścianę boczną nadwozia, nadając jej piękne proporcje i bardziej dynamiczny wygląd, a także wydobyć tylne nadkola, które pozwoliło pomieścić trzy osoby na tylnym siedzeniu, dzięki czemu samochód jest siedmiomiejscowy. To prawda, że ​​zastosowanie ściany bocznej z „klapami” pozbawiło samochód pewnej dozy zewnętrznej indywidualności - taka technika projektowania w tym czasie należała do bardzo powszechnych w modelach zagranicznych, ale w tamtych latach nie była postrzegana jako wada. Ponadto późne prototypy miały kratkę w kratkę stylistycznie podobną do modeli Cadillaca z 1948 r., w szczególności Cadillaca Fleetwood 60 special. Cadillac Fleetwood Sixty Special 5.4 V8 Hydra-Matic, 162hk, 1951

 

Wcześniejsze prototypy miały pasiasty grill w stylu przestarzałych Cadillaków z lat 1946-47. Pierwszy pokaz samochodu odbył się podczas świątecznej demonstracji 7 listopada 1948 r. w Gorkim. 10 maja 1949 r. prototypy zademonstrowano na Kremlu w Moskwie najwyższemu kierownictwu kraju i uzyskały one ogólnie pozytywną ocenę. A latem przyszłego roku samochody można było zobaczyć na wystawie „Przemysł samochodowy ZSRR” w Moskwie.

 

 

  13 października 1950 r. zmontowano pierwszą przemysłową partię GAZ-12. W 1951 roku przeprowadzono próby państwowe trzech samochodów z pełnym obciążeniem. Przebieg każdego samochodu wynosił 21 072 km. Samochód produkowany był w latach 1949-1959 w wersji z zabudową sedan i sedan-taxi, w wersji ambulansowej z zabudową ambulansową – do 1960 roku. Łącznie wyprodukowano 21 527 pojazdów.

 

 

Do 1957 r. model był oznaczony tylko jako ZIM (skrót nazwy zakładu - „Zakład im. Mołotowa”, pisany wielkimi literami), nazwa GAZ-12 była czysto wewnętrzna. Na tabliczce znamionowej samochodu widniał: Samochód ZIM (GAZ-12). Ale po pokonaniu „grupy antypartyjnej” Mołotowa, Malenkowa, Kaganowicza i Szepilowa, którzy do nich dołączyli, nazwa Mołotow została wykluczona z nazwy zakładu. Samochód zaczęto nazywać zgodnie z oznaczeniem fabrycznym: GAZ-12. 

Wtedy centralni aparatczycy, którzy chcieli zademonstrować swoje poparcie dla przebiegu partii, woleli zastąpić tabliczki znamionowe i emblematy ZIM nowymi - GAZ. W sektorze prywatnym i na peryferiach władzy zmiany polityczne w konstrukcji samochodu były traktowane obojętnie – w dużej mierze dzięki temu wiele samochodów z wczesnych wydań przetrwało do dziś z oryginalnymi emblematami ZIM.

 

 

 IMCDb.org: 1955 GAZ M-12 A ZIM Taxi in "Autobiography, 2010"

Ze względu na wysoki koszt – półtora raza wyższy w porównaniu do „Victory” – wydano stosunkowo niewiele . GAZ-12A były wykorzystywane głównie jako taksówki o stałej trasie, w tym na liniach międzymiastowych. 

 Ambulance GAZ-M-12B

GAZ-12B - wersja ambulansowa, produkowana w latach 1951-1960. Samochody były pomalowane na jasnobeżowy, dodatkowo różniły się zewnętrznie od zwykłego sedana zewnętrznymi zawiasami pokrywy bagażnika, która otwierała się pod dużym kątem i pozwalała na wtoczenie noszy do kabiny pasażerskiej. Doświadczony i nieseryjny GAZ-12 z nadwoziem „faeton” - w 1949 r. wykonano dwa eksperymentalne, ale nie doprowadzono go do masowej produkcji ze względu na trudności w zapewnieniu wymaganej sztywności otwartego korpusu nośnego.

 

 

Znane są co najmniej dwa egzemplarze przerobione na drezyny do poruszania się po kolejkach wąskotorowych o rozstawie 750 mm. Jeden egzemplarz zachował się w Muzeum Peresławskim. 

 Drezyna GAZ-12 ZIM - SmartAge.pl

Wózek został wykonany dla szefa przedsiębiorstwa torfowego Bałachna w latach 50-tych. Brak było mechanizmu do podnoszenia i obracania nadwozia. Dodatkowo na tylnych błotnikach zamontowano dwa reflektory do cofania. Z przodu zainstalowano reflektor na dachu, podobny do tego, który jest dostępny w karetce pogotowia.


 


Na szczególną uwagę zasługuje stylistyka auta. Zwrócono mu szczególną uwagę podczas rozwoju. W porównaniu do rustykalnej Pobedy, z minimalnym chromowanym dekorem i uogólnionymi formami, ZIM przyjemnie zaskakuje eleganckimi liniami, luksusową stylistyką w amerykańskim stylu, dbałością o szczegóły (które decydują o ogólnym odbiorze samochodu), obfitością chromu zarówno w zewnętrzne i wewnętrzne. Samochód został pomalowany najlepszą jakością dostępną dla GAZ emaliami nitro w 7 warstwach z ręcznym polerowaniem każdej warstwy. Kolorystyka nie była bogata: samochody malowano głównie na czarno, rzadziej na biało i ciemnozieloną. Taksówki były zwykle szare, a karetki kolorze kości słoniowej. Na eksport oferowane były również samochody wiśniowe, zielone i szare, a także kombinacje dwukolorowe. 
Dla Chin stworzono partię aut w popularnym tam niebieskim kolorze, tradycyjnie symbolizującym szczęście i sukces. Opony z białymi ścianami bocznymi zakupiono w USA i montowano tylko na pokazowych egzemplarzach. Samochód wyglądał jak na rok 1950 całkiem w ramach ówczesnej mody motoryzacyjnej, na zewnątrz nawiązując do wielu amerykańskich modeli klasy średniej i wyższej, i przewyższał amerykańskie samochody poszczególnych marek pod względem nowości wzornictwa, a także większość produktów europejskich firm ( które zostały opracowane głównie przed II wojną światową). 
Następnie wygląd samochodu zaczął szybko się dezaktualizować, zwłaszcza jego elementy, takie jak przednia szyba w kształcie litery V czy tylne oświetlenie. W roku modelowym 1955 amerykański design zrobił gwałtowny krok naprzód, a nadwozia zaprojektowane mniej więcej w tym samym czasie co ZIM i stylistycznie podobne do niego zostały szeroko wycofane z rynku. 
 
 



Wnętrze samochodu ZIM zostało wyposażone i wykończone z najwyższą starannością i jakością dostępną w modelu produkcyjnym GAZ. Tkanina (gęsta drapowana jak płótno płaszczowe) o stonowanych odcieniach - szarości, beżu, jasnozielonej, fioletowej; plastik w kolorze kości słoniowej. Wszystkie metalowe części zostały wykończone dekoracyjną powłoką, która dość realistycznie imituje lakierowane panele drewniane. Standardowym wyposażeniem był wówczas trójzakresowy odbiornik radiowy o wysokiej czułości (superheterodyna sześciorurowa). Miała jednak również wady – duże zużycie energii elektrycznej. Używanie odbiornika przez 2-3 godziny przy wyłączonym silniku doprowadziło do całkowitego rozładowania akumulatora (właściwie to charakterystyczna wada wszystkich odbiorników rurowych). Fotel kierowcy (sofa) został sztywno zamocowany i oparty na poprzeczkach nadwozia, co dodatkowo go wzmocniło - w nadwoziu nie było prawdziwej przegrody, co nie pozwala na nazywanie go limuzyną. Nie było dużo miejsca do jazdy. Ale przedział pasażerski był bardzo przestronny - porównywalny rozmiarem do limuzyny najwyższej klasy ZIS-110 - i zawierał siedzenia dla pięciu osób - trzy na tylnej kanapie, dwa na składanych siedzeniach - „straponteny” schowane w oparcie przedniego siedzenia .
 
 
 
 Taksówki i karetki z reguły miały uproszczone wykończenie z metalowymi panelami pomalowanymi na kolor nadwozia i skóropodobną tapicerką, taksometr był instalowany na większości taksówek. Wysoki sufit i duża szerokość sprawiły, że wnętrze ZIM jest bardzo pojemne, przestronne i komfortowe. Szczególnie wygodne było tylne siedzenie, zaprojektowane z myślą o wygodnym, swobodnym dopasowaniu trzech pasażerów. Tylne drzwi otwierały się w kierunku jazdy, co w połączeniu z wysokimi drzwiami i tylną kanapą prawie całkowicie wycofało się z drzwi, dzięki czemu pasażerowie mogli wsiadać i wysiadać. Wnętrze samochodu miało wiele luksusowych, jak na tamte lata, elementów - ogrzewanie i wentylację tylnej części kabiny oprócz przodu, z osobnym wentylatorem, którego reostat znajdował się z tyłu, dla wygody pasażerów; szerokie podłokietniki dla pasażerów z tyłu, cztery popielniczki, miękkie poręcze z tyłu tylnej kanapy i po bokach, dodatkowe oświetlenie, osobna zapalniczka w przedziale pasażerskim i tak dalej. W przeciwieństwie do mechanicznego przełącznika nożnego na rozruszniku w Pobiedzie, którego przycisk znajdował się nad pedałem gazu, w GAZ-12 silnik uruchamiany był napędem elektrycznym - z przycisku znajdującego się po lewej stronie deski rozdzielczej. 
 
 
W 1956 roku, już w trakcie prac nad Czajką GAZ-13, opracowano projekt modernizacji ZIM pod oznaczeniem ZIM-12V. Zmiany konstrukcyjne miały być głównie kosmetyczne – jednoczęściowa przednia szyba, smuklejsze obramowania reflektorów pomalowane na kolor nadwozia, bardziej uogólniona kratka wlotu powietrza, różne kołpaki, listwy boczne, przeprojektowana tylna klapa i tak dalej. Jednocześnie zaplanowano zwiększenie mocy silnika, poprawę właściwości hamowania samochodu oraz wprowadzenie automatycznej skrzyni biegów z Wołgi. Szybko jednak stało się jasne, że styl samochodu jest beznadziejnie przestarzały, modernizacja zewnętrzna nie byłaby już w stanie znacząco go zmodernizować, a wydatkowanie środków na modernizację uznano za nieracjonalne, gdy do premiery pozostało tylko kilka lat. nowy model.




 

 One of the options of modernized ZIM GAZ 12V

Cena samochodu przed reformą z 1961 r. wynosiła 40 000 rubli, majątek przy ówczesnej przeciętnej pensji, mimo że prestiżowa Pobieda kosztowała 16 000 rubli. (później 25 000 rubli) i „Moskwicz-400” - 9 000 rubli. (później 11 000 rubli). Po prostu nie było wtedy kolejek do ZIM-ów, a ich głównymi nabywcami była radziecka elita naukowa i twórcza spośród tych, którzy nie mieli bezpośredniego prawa do samochodu osobowego. Jednak te „prywatne” pojazdy były często prowadzone przez osobistych kierowców, serwisowane i przechowywane w rządowych garażach. 
 
Według danych archiwalnych opublikowanych przez A. Lekae koszt wytworzenia każdego ZIM wynosił około 80 000 rubli, czyli w przybliżeniu podwoił cenę detaliczną przypisaną do samochodu. Ponadto, na wniosek I.V. Stalina, Order Lenina, przyznany za 25 lat nienagannej służby, oficerom i majstrom pełnoprawnym (głównym brygadzistom okrętowym) przysługiwała odprawa. Ministerstwo Finansów ZSRR nie mogło jednak ostatecznie zdecydować o wysokości tego dodatku, a następnie postanowiono, wraz z Orderem Lenina, będzie się przyznawać samochód ZIM na wyposażeniu rządowym. Ciekawe, że N. S. Chruszczow, po dojściu do władzy, natychmiast anulował cały ten system nagród za długą służbę. Już na początku lat 70., po masowym odpisywaniu ZIM-ów z agencji rządowych i taksówek, były one kupowane przez prywatnych handlarzy jako zwykłe samochody. Cena GAZ-12 nie przekroczyła ceny Zhiguli 2101. Właściciele często wykorzystywali te pojazdy do przewożenia ciężkich ładunków, takich jak ziemniaki. To właśnie w tym czasie większość ocalałych ZIM-ów straciła swoje historyczne wyposażenie, dostała obce skrzynie biegów, silniki z ciężarówek itd., co sprawia, że ​​kompletny ZIM w oryginalnej, fabrycznej konfiguracji jest bardzo rzadkim samochodem i raczej pożądanym znaleziskiem dla kolekcjoner. 






 

 

 

Jeżeli interesuje was szczególnie jakiś model samochodu, historia konkretnej firmy motoryzacyjnej, proszę napiszcie mi o tym w komentarzach. Ja postaram się przeszukać własne zbiory oraz zbiory współpracujących ze mną przyjaciół. Przygotuję wtedy posta w którym spróbuję zaspokoić waszą ciekawość.

 Wiele moich postów nie jest promowanych na Facebooku. Zainteresowanych zachęcam do poszukiwania interesujących ich tematów tu https://meskibigos.blogspot.com/

 

Polecam też inne nasze posty: Znajdziecie tu teksty o zdrowiu, historii motoryzacji, podróżach i ciekawych miejscach a także rzeczach smacznych.


https://meskibigos.blogspot.com/2021/06/auto-story-csepel-cs-130.html 

 

 

JEŚLI POSZUKUJECIE INFORMACJI O KONKRETNYM MODELU SAMOCHODU ZAPRASZAM DO BIBLIOTEKI MĘSKIEGO BIGOSU. SĄ TAM LINKI DO WSZYSTKICH OPUBLIKOWANYCH FELIETONÓW A TAKŻE INFO O PLANOWANYCH W NAJBLIŻSZEJ PRZYSZŁOŚCI. JEŚLI NIE ZNALEŹLIŚCIE INTERESUJĄCEGO WAS MODELU TO PROSZĘ NAPISZCIE DO MNIE A JA POSTARAM SIĘ SPEŁNIĆ WASZE ŻYCZENIE.

https://meskibigos.blogspot.com/2022/05/biblioteka-meskiego-bigosu.html

 BIBLIOGRAFIA

https://www.smartage.pl/drezyna-gaz-12-zim/ 

https://en.wikipedia.org/wiki/GAZ-12_ZIM 

https://автогурман.com/%D0%B3%D0%B0%D0%B7-12-%D0%B7%D0%B8%D0%BC-2jz-gte-%D0%B0%D0%BA%D0%BF%D0%BF-%D1%83%D0%B4%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%91%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9/ 

https://en.avtoclassika.com/e/gaz-12-zim-history/ 

 

 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz