GAZ-63 – dwutonowa ciężarówka z napędem 4x4 produkowana w latach 1948-68 w zakładach przemysłowych GORKOWSKIJ AVTOMOBILNYJ ZAVOD. Ciężarówka była produkowana na bazie ciężarówki GAZ-51. Obie konstrukcje mają podobne parametry oraz pojemność silnika oraz 80% wspólnych części. Wyprodukowano przez 21 lat 474 464 szt.
Historia
Projektowanie
samochodów rozpoczęto w 1938 roku. Pierwsze prototypy GAZ-63 powstały
jeszcze przed Wielką Wojną Ojczyźnianą w 1939 i 1940 roku. Seryjną produkcję
rozpoczęto od 1948 roku. Była to najbardziej masywna ciężarówka średniej ładowności z napędem na
wszystkie koła w Armii Radzieckiej i w całej gospodarce ZSRR w latach
pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku.
Prototyp GAZ 62-58 4X4 z 1938 roku
Prototyp 1943 r. Kabina od Studebacker US6
Prototyp 1944r. Kabina od Studebacker US6
Prototyp 1945r. Drewniano-metalowa kabina od GAZ 51
Cechy konstrukcyjne
Samochód posiadał konstrukcję ramową, napęd na cztery koła z odłączaną przednią osią (dwa wały napędowe do osi napędowych i jeden pośredni między skrzynią biegów a skrzynią rozdzielczą), krótkie zwisy oraz pojedyncze koła z regulowanym ciśnieniem wewnętrznym.
Opony
Opony samochodowe o wymiarach 280–457 mm pozwalały na krótkotrwałe obniżenie ciśnienia do 0,7 kg / cm2 podczas jazdy po dziewiczym śniegu lub terenach podmokłych. Jednocześnie prędkość pojazdu nie powinna wtedy przekraczać 10 km / h. Zasięg opon podczas takiej jazdy nie przekraczał 150 km (przy normalnym ciśnieniu 2,8 kg / cm2 gwarantowany przebieg opony to 10 tysięcy km). Brakowało oczywiście kompresora. Do napompowania opon w terenie zastosowano urządzenie, które wkręcono w silnik zamiast jednej ze świec zapłonowych. Silnik po uruchomieniu pracował na pięciu cylindrach, a tłok jednego z cylindrów pompował powietrze do opon. Nie należało się bać, że mieszanka benzyny z powietrzem dostanie się do opon. Zawór wlotowy powietrza urządzenia miał znacznie mniejszy opór niż kolektor dolotowy i gaźnik z olejowym bezwładnościowym filtrem powietrza. Był to taki dziwny separator mieszanki paliwowej.
Ogrzewanie i chłodzenie
Pod maską po prawej stronie silnika zamontowano kocioł podgrzewający. Zimą należało obrócić kierownicę w lewo, otworzyć klapę w błotniku prawego przedniego koła i włożyć specjalny palnik do płomieniówki kotła. Rozgrzewała się ciecz w układzie chłodzenia. Olej silnikowy w misce olejowej również został podgrzany gorącymi gazami. Po podgrzaniu „suchego” silnika do kotła wlewano 5 litrów wody, a następnie ogrzewano powstałą parą. Następnie - uruchomiano silnik i dolewano wody do chłodnicy. Nagrzewnica umieszczona w kabinie dostarczała ciepłe powietrze za pomocą elektrycznego wentylatora tylko na przednią szybę. Ciepłe powietrze było dostarczane było na stopy kierowcy i pasażera tylko w trakcie jazdy, przez otwór wlotu powietrza pod maską. Zimą w kabinie zaparkowanego samochodu było zimno. Boczne panele podszewki maski były zdejmowane, co znacznie ułatwiło chłodzenie silnika latem. Podnoszenie i opuszczanie ramek przedniej szyby sprawiało, że podróż była chłodna („powiew wiatru” i przy odpowiedniej ilości kurzu drogowego - filtra kabinowego nie było).
GAZ 63 odegrał w Armii Radzieckiej oraz w całej gospodarce radzieckiej niebagatelną rolę. Poza wojskiem był wykorzystywany głównie w wielkoobszarowych gospodarstwach rolnych tzw KOŁCHOZACH i SOVCHOZACH. Na jego bazie budowano szereg wersji specjalistycznych. Było ich tak wiele że nawet w samej Rosji trudno jest ustalić ich ilość. Niektóre postaram się wam tu pokazać. Fakt faktem że dzięki swoim własnościom terenowym, legendarnej wręcz wytrzymałości i bezawaryjności oraz prostocie konstrukcji GAZ-63 do dni dzisiejszych pozostaje w użyciu a armia Federacji Rosyjskiej posiada fabrycznie nowe GAZ-63 w ramach Zapasu Nienaruszalnego. Podobnie jest w armiach państw powstałych po rozpadzie ZSRR oraz w armiach dawnego Układu Warszawskiego.
Modyfikacje, wersje oraz konstrukcje na bazie GAZ-63
GAZ-63A to modyfikacja GAZ-63 z wyciągarką o sile uciągu 4,5 tf i napędem przez przystawkę odbioru mocy. Masa własna wynosi 3,52 tony w porównaniu z 3,28 tony dla GAZ-63. Produkcja seryjna w latach 1948-1968
GAZ-63D - ciągnik siodłowy do pracy z naczepami wywrotkowymi GAZ-63E - podwozia do autobusów
GAZ-63E - modyfikacja GAZ-63 z ekranowanym wyposażeniem elektrycznym GAZ-63AE - modyfikacja GAZ-63A z wyciągarką i ekranowanym osprzętem elektrycznym
GAZ-63U - modyfikacja GAZ-63 w wersji eksportowej GAZ-63AU - modyfikacja GAZ-63A (z wyciągarką) w wersji eksportowej
GAZ-63EU - modyfikacja GAZ-63E (z ekranowanym wyposażeniem elektrycznym) w wersji eksportowej
GAZ-63Yu - modyfikacja GAZ-63 w eksportowej wersji tropikalnej GAZ-63EU - modyfikacja GAZ-63 w eksportowej wersji tropikalnej i ekranowanym sprzęcie elektrycznym
GAZ-33 to trójosiowa (6 × 6) ciężarówka z napędem na cztery koła o nośności 2,5-3,0 t na podstawie GAZ-63. Prototyp został zbudowany w 1946 roku, nie wszedł do produkcji z powodu niewystarczającej mocy silnika GAZ-51, ale układ osi napędowych GAZ-33 został wykorzystany do ciężarówki ZIS-151
GAZ-62 duży samochód sztabowy, desantowy w typie DODGE WC
GAZ-63P - ciągnik siodłowy z napędem na wszystkie koła, z podwójnymi oponami na tylną oś (była też modyfikacja z oponami jednokierunkowymi), produkcja seryjna 1958-1968
BTR-40 (GAZ-40) - transporter opancerzony dla 8 spadochroniarzy i 2 członków załogi. Utworzony na jednostkach GAZ-63 w 1947 roku. Silnik jest doładowany do 80 KM. Produkcja seryjna w latach 1950-1960.
BRDM-1, również stworzony z komponentów i zespołów GAZ-63 i produkowany seryjnie w latach 1959-1966. Na podwoziu GAZ-63 wyprodukowano pojazdy specjalne: