Minęło 6 lat od uruchomienia w Sanockiej Fabryce Autobusów, produkcji nowoczesnego autobusu SAN H-01. Jak na owe czasy była to konstrukcja na wskroś nowoczesna. Podczas gdy inni producenci wciąż budowali autobusy według koncepcji z 1919 roku jaką przyjęto przy budowie Magirusa 2CV 110, polski autobus miał konstrukcję samonośną. Było to niezwykle rzadkim rozwiązaniem stosowanym przez producentów. Wiadomo że miało swoje wady ale sanocka fabryka dokładała wszelkich starań i modernizowała swój wyrób. Podnosiła też komfort podróżowania i warunki pracy kierowcy. Wymieniono m.in. przednią szybę. Początkowo były to trzy płaskie tafle a pod koniec produkcji dwie gięte panoramiczne szyby. Od uruchomienia produkcji w 1955 roku fabryka zaczęła się też rozglądać za rynkami eksportowymi dla swoich autobusów. W krajach socjalistycznych każdy poważny producent musiał eksportować żeby egzystować. Ilustracja

SAN H-01

Nadszedł czas na następne pokolenie. Prototyp autobusu San H-25 został wystawiony na Międzynarodowych Targach Poznańskich w czerwcu 1960 roku. Pokazano wersję H-25A oraz odmianę miejską H-25B. Oprócz nowocześniejszego wyglądu wprowadzone zmiany miały na celu lepsze dostosowanie tych pojazdów do wykonywanych zadań, zmniejszenie ich awaryjności oraz wydłużenie okresu eksploatacji. Zaplanowano wówczas jego produkcję w 1961 roku w liczbie 2 tys. sztuk.

Nadwozie Sana H25A w stosunku do poprzednika wyróżniało się całkowicie zmienioną ścianą czołową. Zamiast trzech oddzielnych szyb przednich zamontowano dwie gięte szyby panoramiczne (identycznie jak w zmodernizowanym H-01), które zapewniały lepszą widoczność z miejsca kierowcy.

Wręgowo-powłokowa konstrukcja nadwozia została wzmocniona. Poszycie zewnętrzne wykonane zostało z blachy stalowej i mocowane do nadwozia wkrętami maskowanymi listwami aluminiowymi. W celu zwiększenia wygody wsiadania i wysiadania z pojazdu, umieszczone na przednim i tylnym zwisie drzwi w układzie 1-0-1 zostały poszerzono o 40 mm. Wnętrze pojazdu przeznaczono do przewozu 35 pasażerów na stałych miejscach siedzących oraz dodatkowo 8 na siedzeniach rozkładanych strapontenach, umieszczonych w przejściu. Do jego wykończenia zastosowano panele z płyty pilśniowej laminowanej. Do przewozu bagaży pasażerów przewidziano wewnętrzne półki nad oknami bocznymi oraz bagażnik dachowy.

Do napędu autobusu San H25A zastosowano 6-cylindrowy, rzędowy, benzynowy silnik typ S472, o pojemności skokowej 4196 cm³ i mocy maksymalnej 69,8 kW (95 KM). Jednostka napędowa zblokowana została z 5-biegową manualną, niesynchronizowaną skrzynią przekładniową. Silnik znajdował się, podobnie jak w H-01, w przedniej części pojazdu nad osią kół przednich, napęd na koła tylne przekazywany był poprzez wał o konstrukcji rurowej. Tylny most napędowy zawieszony został na dwóch półeliptycznych resorach piórowych, dodatkowo wspartych przez pomocnicze resory piórowe.

W 1964 roku przeprowadzono kolejną modernizację tego modelu. Główną zmianą było zastosowanie nowej jednostki napędowej typu S474. Był to 6-cylindrowy, rzędowy silnik benzynowy o pojemności skokowej 4680 cm³ i mocy maksymalnej 77,2 kW (105 KM). W układzie hamulcowym wprowadzono nadciśnieniowym układ wspomagania, w miejsce systemu podciśnieniowego. Modernizacja nadwozia ograniczona została do wprowadzenia nowego wzoru nadkoli kół oraz dwuczęściowej szyby tylnej.

Produkcja autobusów serii San H25 zakończona została w 1967 roku.

Cztery lata po uruchomieniu produkcji modelu H-25 rozszerzono ofertę o autobus SAN H-27. Było to związane z pojawieniem się w ofercie FSC STARACHOWICE (producent samochodów STAR) silnika wysokoprężnego S53. Umożliwiło to Sanockiej Fabryce Autobusów, która była odbiorcą wielu komponentów i podzespołów produkowanych przez starachowicki zakład, opracowanie i wprowadzenie do oferty w 1964 roku modeli serii H27, które stanowiły odmianę produkowanych od 1961 roku autobusów.

Zasadniczą cechą Sanów H27 było zastosowanie do napędu pojazdu 6-cylindrowego, rzędowego silnika wysokoprężnego typu S53 o pojemności skokowej 5650 cm³ i mocy maksymalnej 73,6 kW (100 KM). Umieszczona nad przednią osią jednostka napędowa, zblokowana była z 5-biegową manualną niesynchronizowaną skrzynią biegów, poprzez którą napęd przenoszony był na tylne koła.

W nadwoziu Sana H27A wprowadzono kilka zmian w stosunku do modelu H-25. . Ściana tylna autobusu zamiast trzech oddzielnych okien wyposażona była w dwuczęściową, giętą szybę panoramiczną. Zastosowano nowy, estetyczniejszy wzór nadkoli. Rozwiązania te w późniejszym czasie zostały również zastosowane w serii H25. Wentylacja wnętrza przeznaczonego dla 35 pasażerów na stałych miejscach siedzących oraz dodatkowo 8 na rozkładanych strapontenach, zapewniona była przez przesuwne górne części szyb bocznych oraz dwa duże klapy szyberdachy z przezroczystymi pokrywami. San H27A wyposażony był ponadto w wyjścia bezpieczeństwa nie wymagające wybicia szyby oraz tablice kierunkowe umożliwiające umieszczenie na nich informacji o przebiegu trasy kursu.

Model H-27, zarówno w wersji miejskiej jak i międzymiastowej, oferowany był do 1967 roku równolegle z modelem San H-25, posiadającym silniki benzynowe. Następcą tych pojazdów był SAN H-100 o konstrukcji ramowej, który również produkowano w odmianie międzymiastowej (A) oraz miejskiej (B).

CZEKAM NA ODBUDOWĘ

BIBLIOGRAFIA

https://pl.wikipedia.org/wiki/San_H25A

https://pl.wikipedia.org/wiki/San_H27A

http://polskie-auta.pl/stara/h01.htm

Jeżeli interesuje was szczególnie jakiś model samochodu, historia konkretnej firmy motoryzacyjnej, proszę napiszcie mi o tym w komentarzach. Ja postaram się przeszukać własne zbiory oraz zbiory współpracujących ze mną przyjaciół. Przygotuję wtedy posta w którym spróbuję zaspokoić waszą ciekawość.