Począwszy od uruchomienia produkcji pierwszego, powojennego, polskiego, lekkiego motocykla (motoroweru), we wrocławskich Zakładach Mechanicznych Zakrzów, ZMZ MR 01 RYŚ, stale rozwijano w Polsce produkcję pojazdów tej klasy.
Poza funkcjami stricte komunikacyjnymi, często były one pomocne Polakom w wykonywaniu ich pracy. Służyły między innymi listonoszom i inkasentom z gazowni i elektrowni. Ogromną rolę odegrały na polskiej wsi. Tam gdzie nie docierał autobus PKS czy pociąg, stanowiły często podstawowy środek transportu indywidualnego. Umożliwiały dojazd do pracy, do szkoły, do najbliższego miasta, do lekarza, do sklepu a czasem także na pole do prac polowych.
Ryś był pięknym motorowerem. Był starannie dopracowany i cieszył się bardzo dobrą opinią. Niestety jego zasadniczą wadą była cena. Jego cena wynosiła 6500 złotych. Najtańszy, pełnowartościowy motocykl z silnikiem o pojemności skokowej 125 cm3, czyli WFM M06 kosztował 7000 złotych. Tańszy od Rysia był na rynku, jego ówczesny, największy, konkurent, niemiecki Simson SR 01, potocznie zwany Bocianem, z racji dużej średnicy kół i jego następca Simson SR 02. Kosztowały one, odpowiednio 6300 i 6450 złotych. Były to motorowery niezwykle udane, lecz na rynek polski trafiały w ilościach raczej śladowych. Czasami w sklepach "MOTOZBYT", można było kupić czechosłowackie motorowery JAWA 550 PIONYR. Jego ówczesna cena wynosiła, zgodnie z posiadanymi przeze mnie źródłami 5200 złotych.
SIMSON SR 01 "BOCIAN"
SIMSON SR 02
JAWA 550 PIONYR
Idąc za potrzebami transportowymi społeczeństwa, wrocławskie zakłady wprowadziły do produkcji zubożoną, jednocześnie dużo tańszą, wersję Rysia. Był to motorower ZMZ ŻAK MR02. Cena z 6500 zł spadła na 5000 zł. ŻAK dostał też, z czasem, nowy silnik S38, produkowanym w Nowej Dębie. Spowodowało to znaczy wzrost sprzedaży. Ogółem do 1963 w ZMZ Wrocław wyprodukowano 90000 motorowerów RYŚ i ŻAK.
Jeżeli podobają się Wam moje felietony i czekacie na następne to zawsze możecie postawić mi kawę.
Pragnę tu serdecznie podziękować wszystkim którzy wsparli moją twórczość i postawili mi wirtualną kawę. Pozwoli mi tworzyć jeszcze ciekawsze felietony o motoryzacji.
W pierwszej połowie lat 60-tych XXw, postanowiono całą produkcję rowerów i motorowerów, skomasować w istniejących od 1948 roku zakładach metalowych w Bydgoszczy przy ulicy Fordońskiej. Zniknęło wtedy, zapomniane dziś marki rowerów, na przykład MESKO w Skarżysku Kamiennej.
fot. https://mima.pl/katalog-rowerow/rowery-z-lat-60/mesko-olimpia.html
Powstały Zjednoczone Zakłady Rowerowe. Z upływem lat ZZR rozrosło się do aż 6 zakładów – 5 produkcyjnych oraz 1 transportowego. Romet w czasach największej prosperity, rocznie wypuszczał na rynek aż 1.200.000 sztuk rowerów oraz 200.000 motorowerów. Żaden producent środków transportu w PRL-u, z FSO i FSM na czele nie notował takiego poziomu produkcji.
Prototyp KOMARA - jeszcze z silnikiem od motoroweru Simson SR 01
Historia Komara sięga końca lat 50-tych. Pierwsze prototypy z silnikiem
Simsona powstały już w 1957 roku. Za konstrukcję motoroweru odpowiedzialni byli inżynierowie: B. Kędzierski, A. Kontzerza i
J. Podlaski. Próby drogowe przeprowadzano przez kilka lat.
Chodziło w nich o to by pojazd maksymalnie uprościć ale jednocześnie sprawić by był maksymalnie niezawodny. Jednym z celów jaki sobie założyli jego twórcy było też to by był łatwy w naprawie „Komar” do produkcji wszedł w 1960 roku i od razu przypadł do gustu
Polakom. Był tani i genialnie prosty w obsłudze. Przez aż 23 lata
produkcji zmieniła się jego konstrukcja, ale nadal był najtańszym
motorowerem dostępnym na naszym rynku.
Romet Ogar
Potrzebny był nowy motocykl, zdolny konkurować z Simsonem. Simson zaś to była w tamtych czasach, czołówka światowa motorowerów z silnikiem dwusuwowym. Motorower Chart miał być ostatnią deską ratunku dla polskiego rynku motocyklowego, ale przede wszystkim dla zakładów Romet.
.jpg)
Projekt budowy był utrzymywany był w ścisłej tajemnicy. Niestety Chart powstawał w niezbyt ciekawym okresie. Efektem tego było to że Chart nie tylko był bardzo drogi (o 60% droższy od Ogara), przez co był trudno dostępny dla Polaków. Sam Romet , też borykał się ze skromnymi możliwościami finansowymi. Miało to niewątpliwie wpływ na możliwości dopracowania konstrukcji.
W ramie Charta znajdował się silnik typu 027 o mocy 2,8 KM sprzężony z trzystopniową skrzynią biegów.
Produkcję motoroweru Chart wstrzymano w roku 1994.
Obecnie motorowery Chart są prawdziwą rzadkością. Chociaż wielkich nadziei, nigdy nie udało mu się zrobić oszałamiającej kariery.
Chart był stosunkowo drogą maszyną. Klienci mogący wybierać często niewiele droższego Simsona. W palecie produktów Rometa był też konkurencyjny Ogar z niezawodnym silnikiem Jawy. Była to też konstrukcja, sprawdzona, dopracowana i niezawodna. Ogar był też o ponad połowę tańszą alternatywą.
Dodatkowo wyposażony w silnik Jawy wcale tak bardzo nie odstawał pod kątem osiągów on nowej oferty zakładów z Bydgoszczy.
Polską gospodarkę, dodatkowo, zżerała hiperinflacja. W drugiej połowie roku 1989
za bydgoski motorower trzeba było zapłacić około 830 tys. zł, tak na
wiosnę 1990 roku jego cena wynosiła już 2.200.000 zł.
W ramie znajdował się jednocylindrowy, dwusuwowy silnik o pojemności 49,8 cm3 sprzężony z trzystopniową skrzynią biegów. W ciągu sześciu lat powstało około 80 tysięcy jednośladów Chart 50
Polski motorower posiadał elektroniczny zapłon, dzięki czemu był pozbawiony awaryjnego układu zapłonowego stosowanego do tej pory w polskich konstrukcjach.
Chart mógł się podoba polskim użytkownikom. Niestety już pierwsze miesiące produkcji i doświadczenia drogowe, pokazały, że konstrukcji dużo
brakuje do ideału. Reklamacje stały się chlebem powszednim. Wykonanie
bądź, co bądź dobrego projektu było, raczej, kiepskie Jeszcze gorsza była jakość materiałów, z których produkowano poszczególne elementy. Charty były narażone na
awarie skrzyni biegów. Była to wada produkcyjna i konstrukcyjna. Została ona zniwelowana.
Motorower Chart 210. Dane techniczne:
| Dane techniczne | Chart 210 |
| Silnik | |
| Typ | dwusuwowy chłodzony powietrzem |
| Model silnika | 027 DEZAMET |
| Pojemność skokowa | 49,8 cm³ |
| Średnica cylindra | 38 mm |
| Skok tłoka | 44 mm |
| Stopień sprężania | 8 |
| Moc maksymalna | 2,06 kW (2,8 KM)/5800 obr/min. |
| Moment obrotowy | 3,5 Nm |
| Gaźnik | 14MC lub BING 1/14/206, z przysłoną rozruchową |
| Sprzęgło | 3-tarczowe cierne w kąpieli olejowej |
| Skrzynia biegów | 3-biegowa z nożną zmianą biegów |
| Paliwo | mieszanka etyliny 86 z olejem w stosunku 1:30 (aktualnie zaleca się 1:50) |
| Instalacja elektryczna | Iskrownik-prądnica typ 105 – 6 V – 25W |
| Ładowanie | Cewka ładowania 6V – 1,4 A |
| Akumulator | 6V – 10Ah 3MB3S |
| Układ zapłonowy | Zapłon – bezstykowy, elektroniczny moduł zapłonowy, cewka zapłonowa 6V, punkt zapłonu 2,5mm przed GMP |
| Świeca zapłonowa | F-100 (Iskra); Bosch W260 |
| Masa silnika (bez oleju) | 15 kg |
| Długość całkowita | 1940 mm |
| Rozstaw osi | 1200 mm |
| Szerokość kierownicy | 685 mm |
| Wysokość rączek kierownicy | 1000 mm |
| Masa w stanie suchym | 76 kg |
| Dopuszczalne obciążenie | 160 kg/2 osoby + bagaż |
| Prędkość maksymalna | 50 km/h (inne dane: ponad 60 km/h) |
| Zużycie paliwa | 2,3 l/100 km przy prędkości 40km/h i obciążeniu całkowitym (dane dla gaźnika 14MC)
Pojemność zbiornika paliwa – 8,2 l (rezerwa 1 l) |
| Zawieszenie przód | widelec teleskopowy z tłumieniem hydraulicznym, skok 140 mm. |
| Zawieszenie tylne | wahacz z amortyzatorami tłumionymi hydraulicznie, skok 65 mm. |
Wiele moich postów nie jest promowanych na Facebooku. Zainteresowanych zachęcam do poszukiwania interesujących ich tematów tu https://meskibigos.blogspot.com/
- https://www.jednoslad.pl/motorower-chart-210-chociaz-wzorowany-na-motorowerze-simson-i-motocyklu-mz-etz-250-to-najgorszy-w-historii/?fbclid=IwAR0B9DDoNt4xjs0sZ3KjjWB3Ndk3KED8wIvDYDoputMgRYrZ6n79056IAYk
- https://meskibigos.blogspot.com/2023/06/429-zmz-mr-02-zak.html
- https://meskibigos.blogspot.com/2023/06/428-zwm-mr-1-rys-najadniejszy-polski.html
- https://www.historiazkolemwtle.cal24.pl/Blog/2016/11/25/prawdziwy-krol-polskiej-wsi/
- https://mima.pl/katalog-rowerow/rowery-z-lat-60/mesko-olimpia.html
- https://www.chlopcyrometowcy.pl/showthread.php?tid=44702
- https://www.fotosik.pl/u/polo210/album/638887
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz