Słowacja. Nieduży lecz niezwykle piękny, górzysty kraj w Karpatach. Nasz południowy sąsiad. Graniczy jeszcze z Czechami, Austrią, Węgrami i Ukrainą. Słynie z dobrych win, dobrego piwa, świetnej kuchni. W Tatrach i Karpatach znajduje się wiele atrakcyjnych kurortów i miejsc do aktywnego wypoczynku. Wspaniale utrzymane stoki narciarskie i uzdrowiska termalne czekają na spragnionych relaksu. Miłośnicy historii znajdą du wiele starych zamków i pałaców.
No dobrze. A jak tam na Słowacji z motoryzacją? Dziś sprawa jest jasna. W Bratysławie produkuje się Volkswageny, Seaty, Audi, Skody oraz Porsche. W Żylinie samochody produkuje koreański koncern HYUNAI - KIA. 
A jak było kiedyś? No właśnie, przemysł motoryzacyjny
Słowacji przez kilkadziesiąt lat pozostawał w cieniu fabryk w Czechach.
Przyczyną tego był fakt pozostawania Słowacji w jednym organizmie
państwowym z Czechami z którymi tworzyła Czechosłowację. Ten fakt oraz
zależność ekonomiczna, technologiczna i polityczna od większego i
ekonomicznie silniejszego członka tej federacji, sprawiał że większość
inwestycji w sektorze samochodowym umieszczana była w Czechach. Nie
znaczy to że na Słowacji nic się nie działo. W Bratysławie działała
firma BAZ. Produkowały one, w ramach powiązań branżowych z koncernem
Skoda liczne modele samochodów osobowych. BAZ opracowywał też szereg
prototypów które były wprowadzane do produkcji przez Skodę. Szereg z
nich planowano produkować na Słowacji pod marką BAZ. Niestety niewiele z
tego udało się osiągnąć.
BAZ MNA 1989r
BAZ 120 FURGONET
Planowano też uruchomić produkcję nowoczesnego ciężarowego samochodu terenowego BAZ DEVIN. Pisałem o nim https://meskibigos.blogspot.com/2021/10/auto-story-baz-devin.html
W zakładach TAZ również produkowano dostawcze wersje SKODY. Na rynku można je było nabyć pod marką TAZ 1500.
Jeżeli podobają się Wam moje felietony i czekacie na następne to zawsze możecie postawić mi kawę.
W Povazskiej Bistricy zaraz po II Wojnie Światowej, w oparciu o przedwojenną fabrykę amunicji uruchomiono fabrykę produkującą lekkie motocykle. Fabrykę
MANET 90
w roku 1928 założył słowacki inżynier o nazwisku Roth. Był on właścicielem
podobnych fabryk amunicji w Bratysławie i Brnie. Po założeniu kolejne fabryki w mieście Povazska Bystrica, nazwał ją "Ceske
Municne a Korodelne Zavody Brno fabryka no 2". W czasie wojny fabryka produkowała amunicję na potrzeby armii słowackiej, niemieckiego Wehrmahtu. Po II Wojnie Światowej w 1948
roku fabryka została upaństwowiona i przemianowana na „ Povazske Strojarne”. Pod tą marką
funkcjonuje do dziś. Radykalne zmniejszenie produkcji broni po II WŚ sprawiło że fabryka PS uruchomiła produkcję lekkich motocykli. PS już wcześniej kooperowała z czechosłowacką firmą JAWA. Dlatego też właśnie tą firmę wybrano jako strategicznego partnera w produkcji mototocykli.
Pierwszym motocyklem który narodził się z tej współpracy był motocykl Manet 90. Był to model z jednocylindrowym silnikiem o poj 90 cm3.
MANET 90 Największe zasługi w jego projektowaniu i uruchomieniu produkcji ma inż. Josef Ulman.
W 1955 na rynek trafił mały skuter
nazwany Pionier 50 z 3 biegową skrzynią. 
Później pojawiły się Pionier 550
,
, Pionier 555,
oraz Jawa 20 
i w 1967 roku model 21 
W tym samym czasie na ulice wyjechał także JAWA 50 Mustang. 
Wszystkie posiadały silniki o pojemności 50 cc. Wiele z nich odniosło znaczący sukces eksportowy. Spotykane często były w Polsce, Węgrzech, Bułgarii, Jugosławii ale także w krajach Europy zachodniej. Ponad to Pionier
555 był produkowany na licencji w Indiach oraz w Egipcie. Produkcja
motocykli nie ograniczała się tylko do modeli o pojemności
50cc. W 1956 z fabryki wyjeżdżały skutery o pojemności 100cc i 125cc pod
nazwami Manet S-100 (wyprodukowano ich 51 244 )
i Tatran 125. 
Eksportowano je na rynki: Węgierski,
Bułgarski, Rumuński i do wschodnich Niemiec.
Eksportowano je na rynki: Węgierski,
Bułgarski, Rumuński i do wschodnich Niemiec. Kolejnym produktem fabryki PS był MANET KORADO. 
Był on efektem zakupu licencji w włoskiej firmie Piaggio. W miejsce włoskiego silnika zastosowano jednak austriacką jednostkę napędową z firmy Puch o poj. 48,9 cm3 i mocy 1,9 KM. Pojazd był niezwykle ekonomiczny. Zużywał do 1,7 l benzyny na 100 km.
Moped ten odniósł spory sukces rynkowy.
Na przełomie wieków postanowiono znacząco zmodernizować ten produkt. Do produkcji wszedł projekt słowackiego projektanta i konstruktora Stefana Kleina 
Większość z miłośników motoryzacji może go kojarzyć z projektami super nowoczesnych latających samochodów. Mam nadzieję niedługo skończyć artykuł na jego temat.
W jego projektowaniu wziął udział też słowacki rzeźbiarz Vladimír Suchánek. 
Ukazały się trzy generacje prototypu Delta oznaczane numerami 1, 2 i 3. Trzeba obiektywnie przyznać że Delta jest mopedem bardzo ładnym, starannie zaprojektowanym. Z informacji do których dotarłem wykonano kilkadziesiąt prototypów. Niektóre egzemplarze można znaleźć na rynku wtórnym.
BIBLIOGRAFIA
https://cs.wikipedia.org/wiki/Manet_S-100
https://cs.wikipedia.org/wiki/Manet_M-90
https://www.eurooldtimers.com/cze/galerie_stroj.php?id=1486
https://zurnal.pravda.sk/spolocnost/clanok/300014-vzrusujuca-cesta-k-lietajucemu-autu/
http://www.jawamoped.com/html/manet_korado.html
https://cs.wikipedia.org/wiki/Manet_(motocykl)
https://cs.wikipedia.org/wiki/Tatran_S-125
https://www.motorkari.cz/motokatalog/manet/manet-tatran-s-125.html
Szanowni czytelnicy.
Jeżeli
interesuje was szczególnie jakiś model samochodu, historia konkretnej
firmy motoryzacyjnej, proszę napiszcie mi o tym w komentarzach.
Ja postaram się przeszukać własne zbiory oraz zbiory współpracujących
ze mną przyjaciół. Przygotuję wtedy posta w którym spróbuję zaspokoić
waszą ciekawość.
Jeżeli
podobają się (lub nie - krytyka też jest potrzebna) Wam moje felietony
to proszę obserwujcie Męski Bigos. Komentujcie je a jeśli możecie to
udostępniajcie swoim znajomym.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz