Wszyscy znamy węgierskie autobusy Ikarus. Obecnie rzadko są spotykane na Polskich drogach, choć jest kilka miast w których użytkowane są w komunikacji miejskiej nowsze modele tej firmy. Ta istniejąca od 1895 roku firma wsławiła się wieloma nowoczesnymi konstrukcjami. Wielu z nas pamięta modem Ikarusy 260 i 280 który w latach 80-tych XX w. był niekoronowanym królem komunikacji miejskiej wielkich miast. Starsi pewnie pamiętają Ikarusa 556. Jeszcze starsi Ikarusa 55 i 66 a także 620 i 630. O kilku modelach już pisałem na łamach Męskiego Bigosu. Kilka modeli tej sławnej marki mam w opracowaniu i minie jeszcze trochę czasu nim zostaną opublikowane. Poza zbieraniem materiałów do felietonów które sam tworzę często piszę o niektórych pojazdach na prośbę moich czytelników. Cieszy mnie to bardzo gdyż wtedy odczuwam bliższą relację z czytelnikiem gdy mogę spełnić jego życzenie.

Jak już wspomniałem firma powstała w 1895 roku. Początkowo firma zajmowała się produkcją prostych maszyn i konstrukcji stalowych. W 1913 roku przedsiębiorstwo skupiło się głównie na budowaniu samochodów, w wyniku czego podczas Wielkiej wojny osiągnęło duże zyski. W 1927 roku Ikarus wygrał międzynarodowy przetarg i dostarczył 60 krótkich autobusów. W 1933 roku Ikarus zaczął mieć problemy finansowe, i czasowo wstrzymał produkcję wielu modeli pojazdów, lecz już z początkiem 1935 roku wznowiono produkcję. W okresie II Wojny Światowej Ikarus produkował pojazdy na potrzeby gospodarki i armii Węgier a także państw OSI. Po nacjinalizacji 23 lutego 1949 roku Ikarus połączył się z producentem samolotów IKARUS GEP.

Inż. Uhry Imre obok autobusu Gräf & Stift karosowanego przez Ikarusa

MÁVAG N2h/39

IKARUS 30

undefined

IKARUS 60

Każdy z tych autobusów zasługuje na oddzielny felieton.

Dzisiaj chcę Wam opowiedzieć o mało znanym polskim epizodzie w dziejach Ikarusa. Oto jedna z jego konstrukcji powstała w Polsce. Był to autobus przegubowy. Powstał on na kilka lat przed tym jak w budapesztańskiej firmie podjęto jakiekolwiek próby budowy przegubowca.

Podstawowym autobusem komunikacji miejskiej w latach 60/70-tych XX w. w dużych polskich miastach była Jelcz 272 MEX i Jelcz 021

Jelcz 021
Jelcz 021

Jelcz 272 MEX
Oprócz naszych rodzimych Jelczy trafiały się też oryginalne autobusy Škoda Karosa 706 RTO

SKODA KAROSA 706 RTO

Trzecim typem autobusu miejskiego dość licznie występującego na naszych ulicach, autobusu miejskiego, był właśni, węgierski Ikarus 620. Szczególnie dużo jeździło ich w MPK Łódź gdzie jeździło ich 258 sztuk, MZK Warszawa - 172 sztuki, Kraków i Lublin po 10 sztuk, oraz w Częstochowie gdzie jeździło 18 sztuk tych autobusów. Wiele z nich obsługiwało też linie komunikacyjne aglomeracji śląskiej.

Polska kupiła łącznie 1575 Ikarusów 620. Pierwsze autobusy zakupiono w 1959 roku, ostatnie 167 w latach 1970-71. Więcej autobusów tego typu zakupił tylko Związek Radziecki.

FAÜ (Fővárosi Autóbuszüzem), poprzednik budapesztańskiej firmy zajmującej się transportem miejskim, Budapesti Közlekedési Zrt., produkowało w bardzo małych ilościach trzyosiowe autobusy przegubowe na bazie Ikarusa 60 od 1962 roku. FAÜ autóbusz-átalakítások - Magyarjarmu.hu

Ikarus 60, 601, 602, ITC600, IC660 ::..

Jeżeli podobają się Wam moje felietony i czekacie na następne to zawsze możecie postawić mi kawę.

buycoffee.to/meskibigos

Prawdopodobnie , właśnie to zainspirowało Polaków. Już w 1962 roku inżynierowie z katowickiej firmy autobusowej WPK postanowili zbudować autobus przegubowy na bazie modelu popularnego w Polsce Ikarusa 620.

Łódzkie tramwaje i autobusy - Ikarus 620

Z dwóch Ikarusów zbudowano jeden przegubowy Autobus. Został on wyprodukowany w centralnych warsztatach Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Katowicach (WPK). Jednym z głównych inicjatorów i koordynatorem prac był inż. Broncel. W budowie brali udział także inni inżynierowie i pracownicy WPK i to właśnie, głównie, dzięki nim powstał wspomniany pojazd. Zbudowany został z dwóch Ikarusów 620 (z pierwszych dostaw) wycofanych już z normalnej eksploatacji. Postanowiono połączyć formę generalnego remontu z budową autobusu przegubowego. Po modyfikacji podwozia i skróceniu sekcji (rama, obrotnica, przegub, demontaż tylnej osi) zamontowano tylną oś, lecz z pojedynczymi kołami. Napędzana była środkowa oś z bliźniaczym ogumieniem.

Autobus Ikarus 620.54 #118 – Strona Historii i Fotografii Transportu

Cały wyremontowany sprzęt został zamontowany na odpowiednio przebudowanym i przystosowanym nadwoziu, a najważniejszy element, jakim była konstrukcja przegubu „harmonijkowego”, został zakupiony u szwajcarskiego producenta za dewizy. Niestety nie udało mi się ustalić która szwajcarska firma była producentem przegubu. Możliwe że był to Saurer, choć nie jestem tego pewien. Może ktoś z was posiada taką informację. W ten sposób możliwe było wykonanie konstrukcji prototypowej.

Działania polskich inżynierów i pracowników warsztatów WPK Katowice szybko dotarły do Budapesztu. Grupa inżynierów i techników z fabryki Ikarus, specjalnie, przyjechała zobaczyć i zrobić zdjęcia polskiego autobusu podczas eksploatacji próbnej (na tablicach kontrolnych i kierunkowych oznaczonych czerwoną literą „S” przez kilka dni. Dokonali też próbnych jazd polskim Ikarusem oraz przeprowadzili testy drogowe. Po tym odbyły się rozmowy między stroną węgierską i polską o pułapkach i zaletach produkcji.

Autobus Ikarus 620.54 #118 – Strona Historii i Fotografii Transportu

Ciekawe jest też to, że pierwszy węgierski przegubowy 620 został wyprodukowany dopiero w 1967 roku. Jest wysoce prawdopodobne że w jego projektowaniu Węgrzy wykorzystali doświadczenia Polaków z WPK Katowice. Niestety nie wszedł on do masowej produkcji a obecnie jest prawdziwym rarytasem kolekcjonerskim. Pierwszym masowo produkowanym przegubowym autobusem z firmy Ikarus był dopiero model Ikarus 180 produkowany w latach 1966 - 1973.

Autobus został oddany do użytku w Katowicach 17 grudnia 1963 roku. Cieszył się dużym zainteresowaniem pasażerów, którzy nazwali go „Czerwonym 595”.

Szanowni czytelnicy.

Jeżeli interesuje was szczególnie jakiś model samochodu, historia konkretnej firmy motoryzacyjnej, proszę napiszcie mi o tym w komentarzach. Ja postaram się przeszukać własne zbiory oraz zbiory współpracujących ze mną przyjaciół. Przygotuję wtedy posta w którym spróbuję zaspokoić waszą ciekawość.

Ja was zapraszam do obserwowania Męskiego Bigosu, komentowania moich postów (nawet krytycznie bo przecież No body perfect). Przede wszystkim zachęcam jednak do czytania i jeśli możecie to udostępniajcie dalej.

Cały rejestr moich felietonów znajdziecie w Bibliotece Męskiego Bogosu.