Osobiście darzę ten samochód ogromnym sentymentem. To na takim aucie w kolorze granatowym wiele lat temu zdawałem egzamin na prawo jazdy. Szczęśliwe było auto.
Zastava 101 to kompaktowy hachback produkowany w zakładach Cevena Zastava w Kragujevacu. Samochód jest ładniejszą wersją Fiata 128. Wersją na wprowadzenie której do produkcji Fiat się nie zdecydował kierując się konserwatywnymi gustami swoich klientów. I to wszystko pomimo sukcesów rynkowych jakie odnosił 
Fiat 127,
Simca 1100 czy też
Produkcję Zastavy rozpoczęto 15 października 1971 roku, niespełna półtora roku od uruchomienia we Włoszech produkcji Fiata 128. Do momentu jej zakończenia, 21 listopada 2008, powstało ponad milion egzemplarzy.
Do napędu używano silników R4 o pojemności 1,1, a później także 1,3 l. Moc przenoszona była na oś przednią poprzez 4-biegową, a od końca lat 80-tych 5-biegową manualną skrzynię biegów. Pojazd montowany był także na Polsce w Fabryce Samochodów Osobowych jako Zastava 1100p oraz w Egipcie jako NASR 128. Bliźniaczym pojazdem była Zastava 128r. W Jugosławii model 101 znana jest pod potoczną nazwą Stojadin, 128 zaś jako Osmica.
Jak pisałem we wcześniejszych postach m.in. https://meskibigos.blogspot.com/2021/08/auto-story-zastava-600750850-fica.html i https://meskibigos.blogspot.com/2021/05/auto-story-zastava-615-620.html współpraca Fiata i Zastavy rozpoczęła się od podpisania umowy o współpracy w sierpniu 1954 roku. Nieco później rozpoczęto na licencji montaż modelu 1400 
a w kolejnych latach zaś: 750
, 1300 i 1500.
W 1955 stanowisko prezesa Zastavy objął Prvoslav Rakovič,
W 1959 roku udało mu się nakłonić Fiata a ściślej samego Gianni Agnelli do zainwestowania 30 milionów dolarów w budowę zupełnie nowej fabryki w Kragujevacu. Miało to zwiększyć roczną produktywność do 32 000 pojazdów, głównie licencyjnego modelu 600/750. Fabrykę uruchomiono w 1962 roku. W połowie lat 60. nastąpił gwałtowny rozwój przemysłu motoryzacyjnego w krajach bloku wschodniego, Fiat podpisał licencje z ZSRR na produkcję Fiata 124 oraz polską FSO na model 125p. https://meskibigos.blogspot.com/2021/06/auto-story-125-nadziei-na-przyszosc.html
Zastava miała produkować Fiata 128 lecz z inną wersją nadwoziową. Wybrano hachbacka na wprowadzenie którego nie zdecydował się Fiat. Na polecenia Rakoviča wersję tą dopracowano w Turynie. Tam też przygotowano wszystkie tłoczniki. Do produkcji przyjęto również wersję sedan. Dostawami tych samochodów regulowano rozliczenia między Fiatem a Zastavą.
Początki Fiata 128 sięgają wczesnych lat 60-tych XX wieku. Opracowano wówczas projekt X1/1. Za prace odpowiedzialny był Dante Giacosa.
Produkcję nowego pojazdu planowano uruchomić w jugosłowiańskiej fabryce
Črvena Zastava. Fiatowi 128 przyznano w 1970 tytuł CAR OF THE WORLD. 16 maja 1971 roku ruszyła produkcja Zastavy 128 z 4-drzwiowym nadwoziem typu sedan. 
Wersję hatchback, nazwaną początkowo Zastava NV (narodowy wóz),
zaprezentowano 15 października 1971 roku podczas salonu motoryzacyjnego
w Belgradzie. W 1973 roczny poziom produkcji nowej Zastavy przekroczył
próg 55 000 egzemplarzy, tym samym przekraczając poziom produkcji modelu
750. Fiat 128 oraz Zastava 101 wyróżniały się nowoczesnym silnikiem zaprojektowanym przez Aurelio Lamprediego.
W odróżnieniu od pierwowzoru, który oferowany było jako 4-drzwiowy sedan oraz 3-drzwiowe kombi, Zastava 101 była autem pięciodrzwiowym. . Odróżniała się wyglądem pasa tylnego nadwozia, zastosowano m.in. inne klosze lamp. Pojazd posiadał składaną tylną kanapę, co podnosiło jego praktyczność i powiększało dostępną przestrzeń bagażową do maksymalnie 1010 dm³.
W początkowym okresie produkcji do napędu służył silnik o pojemności 1116 cm³ i mocy 55 KM, co było wystarczające, aby ważący 850 kg samochód rozpędzić do prędkości 140 km/h. Silniki produkowano w fabryce DMB Motori. Samochód wyposażony był w hydrauliczny układ hamulcowy, na przedniej osi zastosowano hamulce tarczowe, z tyłu zaś bębnowe. Zawieszenie pojazdu było niezależne, w konstrukcji przedniej osi wykorzystano zwrotnice kolumnowe typu McPherson ze sprężynami śrubowymi oraz stabilizator poprzeczny, na osi tylnej zastosowano wahacze poprzeczne, resory piórowe oraz amortyzatory teleskopowe.
W ścisłej współpracy z Fabryką samochodów Osobowych w Warszawie opracowano i wdrożono do produkcji wersję trzydrzwiową pod nazwą Mediteran. W warszawie opracowano nowe tłoczniki i tam produkowano odmienne elementy blacharskie.
Po 1983 roku rozszerzono gamę dostępnych wersji o samochód z nadwoziem typu pock-up otrzymał nazwę Poli/Poly. Cechował się on przy ładowności równej 515 kg przestrzenią ładunkową o pojemności 2,3 m³ (z zabudową), prędkość maksymalna dla silnika 1.1 wynosiła 130 km/h, przyspieszenie 0-100 km/h 16,25 s, średnie zużycie paliwa przy 90 km/h zaś 7 l. Wersja pick-up produkowana była przez zakłady Zastava Specjialni Automobili zlokalizowane w Sombor. W późniejszym czasie wprowadzono do produkcji nową jednostkę napędową o pojemności 1302 cm³ i mocy maksymalnej 64 KM (47 kW).
W 1985 roku na rynkach eksportowych zmieniono nazwę Zastava 101 na Jugo/Yugo Skala.
Od 1988 roku z silnikiem 1300 dostępna była 5-biegowa manualna skrzynia
biegów, zastosowano także nowe zderzaki z tworzyw sztucznych oraz układ
zapłonowy Bosch. W 1997 roku fabrykę opuściło 2725 egzemplarzy Skali 101 oraz 1757 Skali 128. Wiosną 1999 roku fabryka w Kragujevacu została zbombardowana przez siły NATO. 
Produkcję modelu 101 wznowiono już pół roku później. W 2001 roku zrezygnowano z nazwy Yugo na rzecz historycznej, powszechnie znanej marki ZASTAVA. Dwa lata później, w 2003, zakończono produkcję 4-drzwiowej Zastavy 128. 
W maju 2008 roku zaprezentowano ostatnią wersję Skali 55, zastosowano nowy typ foteli przednich oraz zmodernizowano wygląd deski rozdzielczej. Produkcja Zastavy 101 została zakończona dnia 21 listopada 2008 roku.
BIBLIOGRAFIA
https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%B0_128
https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%B0_101
http://cartype.com/pages/2688/zastava_brochures
https://autoarchiwum.blogspot.com/2016/12/zastava-1100-i-pochodne-przeglad.html
https://www.politika.rs/scc/clanak/477336/Stojadin-slavi-pedeseti-rodendan
Szanowni czytelnicy.
Cześć.
OdpowiedzUsuńCieszę się , że trafiłem w to miejsce. Bardzo fajny blog i ciekawy pomysł. Życzę wielu sukcesów. Zapraszam także do mnie - mój blog https://modele-slawka.blogspot.com/ , oraz kanał https://www.youtube.com/channel/UCcOYGrlLeZuF8T1VOA7B44g , a także na fb : https://www.facebook.com/profile.php?id=100057233628985 . Pozdrawiam!!!
Witaj. No to się wreszcie spotkaliśmy. Od dłuższego czasu śledzę (subskrybuję) twój kanał na YT. Masz bardzo fajną formułę swoich filmów. Zawsze z wielką przyjemnością słucham twoich opowieści. Również pozdrawiam i wysyłam zaproszenie na FB.
Usuń