Karol Aimé Pionnier 17.05.1913 + 16.03.1984. Urodził się w Mińsku Litewskim – polski inżynier mechanik, konstruktor samochodowy. Główny konstruktor Fabryki Samochodów Osobowych w Warszawie. Był twórcą Syreny, jedynego samochodu osobowego polskiej konstrukcji produkowanego seryjnie w kraju po 1945 roku.https://meskibigos.blogspot.com/2021/07/auto-story-syrena-100105.html
Był synem Leona, Francuza, nauczyciela swojego języka ojczystego w polskich szkołach średnich, i Zofii z Niedźwiedzkich. Ukończył Gimnazjum w Kielcach w 1930 roku a następnie w latach 1930-39 studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Egzamin dyplomowy zdał w marcu 1939 roku , uzyskując tytuł inżyniera mechanika ze specjalnością budowy samochodów.
Pracę rozpoczął w Biurze Studiów PZInż. w Warszawie jako konstruktor w dziale samochodów ciężarowych. Jeszcze
przed wybuchem II wojny światowej zdążył opracować konstrukcję
likwidującą trzepotanie kół w pojazdach terenowych. W czasie wojny pracował
jako monter elektryk, a następnie był kierownikiem warsztatu napraw
ciągników i maszyn rolniczych w Starachowicach.
Czas odbudowy kraju
Po wojnie początkowo w latach 1945-46 był kierownikiem oddziału transportu PSS Społem. W
1946 roku został szefem produkcji w
Państwowych Zakładach Samochodowych nr 8 w Kaliszu. Uruchomił tam warsztaty remontowe wyspecjalizowane w naprawach amerykańskich ciężarówek GMC I CHEVROLET.
Po przeniesieniu w 1948 roku do pracy w Centralnym Biurze Badań i
Konstrukcji Przemysłu Motoryzacyjnego nr 5 w Łodzi (CBK-5), gdzie jako
kierownik działu podwozi bierze czynny udział w opracowaniu konstrukcji samochodu
ciężarowego STAR 20. https://meskibigos.blogspot.com/2021/09/auto-story-star-20-star.html 
W ramach tego przedsięwzięcia opracował konstrukcję i nadzorował wykonawstwo prototypów odmiany C-60 - D-60 - ciągnika siodłowego i jednoosiowej naczepy, , oraz obniżonego podwozia autobusowego A-60, które pozostało prototypem.
Poza tym w 1949 roku opracował konstrukcję 8-cylindrowej sprężarki na bazie silnika STEYR.
Główny konstruktor FSO
W 1950 roku został służbowo delegowany z CBK-5 w Łodzi do Fabryki Samochodów Osobowych (FSO) w Warszawie w celu zorganizowania Biura Konstrukcyjno-Doświadczalnego, przekształconego później w Dział Głównego Konstruktora (DGK), którego został kierownikiem. W tym okresie brał udział w pracach konstrukcyjnych i organizacyjnych nad adaptacją radzieckiej dokumentacji samochodui konwersji GAZ M20 na FSO WARSZAWA M20. Koordynował też budowę przedprototypów i prototypów Warszawy.
Od początku szefowania DGK widział konieczność modernizacji przestarzałej konstrukcji auta i poszerzenia oferty FSO o mniejszy, bardziej ekonomiczny samochód dostępny masowo. W jego działaniach na stanowisku głównego konstruktora widać planowe dążenie do realizacji tych dwóch założeń.
Od 1952 roku pod kierownictwem Pionniera przystąpiono w FSO do opracowania założeń popularnego samochodu małolitrażowego. W wyniku oceny możliwości postanowiono opracować oparty na prostej dostępnej technologii i możliwy do szybkiego wdrożenia samochód przejściowy, docelową konstrukcję samochodu popularnego odkładając na przyszłość. W skład zespołu konstrukcyjnego kierowanego przez Pionniera wchodzili m.in. inżynierowie:
- Fryderyk Blümke
konstruktor silników S-14 (prototypy samochodu) i S-15, wywodzących się z jego przedwojennych konstrukcji dla fabryki Steinhagen i Stransky w Warszawie, ceniony specjalista w dziedzinie silników dwusuwowych;
- Stanisław Panczakiewicz
projektant nadwozia, konstruktor i stylista nadwozi z doświadczeniem przedwojennym CWS oraz PZInż;
- Stanisław Łukaszewicz
konstruktor nadwozi, przedstawiciel powojennego pokolenia inżynierów,
dzięki niemu nadwozie samochodu miało konstrukcję całkowicie metalową.
Pionnier nadzorował całość przedsięwzięcia i współdziałał w
konstruowaniu skrzyni biegów, podwozia, zawieszenia i adaptacji
elementów układu kierowniczego Warszawy. Kierował też uruchomieniem
produkcji Syreny. Dzięki jego determinacji samochód dla KOWALSKIEGO,
przeznaczony wyłącznie na rynek krajowy i nie będący priorytetem
socjalistycznej gospodarki, był stale modernizowany w miarę
pojawiających się możliwości.
W 1957 roku z inicjatywy Pionniera w FSO opracowano projekt modernizacji bardzo już przestarzałej Warszawy M20. Projekt ten powstał z nadziei na ewentualną możliwość eksportu zmodernizowanej Warszawy do krajów strefy dolarowej. Nawiązano współpracę z włoską firmą Carrozzeria Ghia , w której powstał projekt, konstrukcja nadwozia i dwa prototypy samochodu dostarczone polskiemu kontrahentowi w 1959 roku. Sam Pionnier we współpracy z inż. Fryderykiem Blümkem i inż. Włodzimierzem Selem 
opracował założenia, konstrukcję, prototyp oraz dokumentację głębokiej modernizacji dolnozaworowego silnika M20. Powstał tak nowy górnozaworowy silnik o oznaczeniu S21 o mocy 70KM, który w nowym samochodzie miał zastąpić dotychczasowy.Koszt zakupionego projektu i dwóch prototypów to 62 tys USD.
Model ofertowy nadwozia sedan bliski finalnej wersji samochodu Warszawa "325", przesłany przez Carozzeria Ghia Fabryce Samochodów Osobowych w toku prac projektowych.
Ekipie Pionniera zarzucono niegospodarność, prototypy zamknięto w magazynach OBR w Falenicy a silnik S21? No sillnik wdrożono do produkcji dopiero w 1962 roku.
Pod kierownictwem Pionniera opracowano w FSO wiele ciekawych konstrukcji. Były to między innymi:
- Dwusuwowy, trzycylindrowy silnik S31 w układzie rzędowym
- Czterosuwowy, dwucylindrowy silnik S-16 w układzie przeciwsobnym (boxer)
- Furgonetkę Syrena Mikrobus wyposażoną w ww. tylne zawieszenie, co
umożliwiało uzyskanie płaskiej, umieszczonej nisko, funkcjonalnej
przestrzeni ładunkowej https://meskibigos.blogspot.com/2021/06/auto-story-syrena-mikrobus.html
- Syrena Sport
- Koncepcję tylnonapędowego pojazdu z silnikiem S-16 umieszczonym z tyłu, w oparciu o nadwozie Syreny
- Prototyp Syreny 104 wyposażony w silnik S-31, klasyczną ramę, drzwi zawieszone na słupku przednim i ww. zawieszenie tylne
Na wniosek Karola Pionniera testowano w Syrenach zawieszenie hydropneumatyczne.
Wszystkie te prace miały w zamyśle Pionniera doprowadzić FSO do dojrzałości konstrukcyjnej, technologicznej i designerskiej, która miała umożliwić fabryce samodzielne opracowywanie przyszłych modeli samochodów i stabilną egzystencję na trudnym rynku producentów samochodów.
Poza programem modernizacji Warszawy, który zakończył się fiaskiem, Pionnier opracował też na bazie tego samochodu w latach 1953-58 dwa prototypy samochodów dostawczych.
W 1960 roku tygodnik MOTOR przedstawił powstałą w FSO Syrenę Sport. To zlecone przez Pionniera studium możliwości stylistycznych i technologicznych fabryki nie było przeznaczone do dalszego rozwoju. Jednak pojawienie się wizerunku wyjątkowo udanego stylistycznie samochodu w powszechnie dostępnej prasie, w sytuacji gdy oferta FSO ograniczała się do Warszawy i Syreny, rozbudziło wiele oczekiwań społecznych na produkcję seryjną. W warunkach gospodarki socjalistycznej nadmierny popyt był zawsze traktowany jako społeczny problem i potencjalne zagrożenie. Po niedawnych zarzutach wobec Pionniera związanych z Warszawą Ghia, pojawiły się kolejne, sugerujące zbędność prowadzenia prac badawczo-rozwojowych takich jak Syrena Sport. https://meskibigos.blogspot.com/2018/06/syrena-sport-niespenione-marzenie.html
W realiach gomułkowskiej siermiężnej stabilizacji atmosfera wokół stanowiska głównego konstruktora gęstniała. W wyniku wewnętrznych intryg w FSO i oporu zakładowej organizacji PZPR możliwość skutecznego kierowania DGK stała się fikcją. Mając tego świadomość i widząc, że jego inicjatywy są sabotowane, Pionnier zrezygnował z funkcji.
Powrócił do swojej macierzystej instytucji, z której 10 lat wcześniej był delegowany do DGK FSO. W międzyczasie w wyniku zmian organizacyjnych zmieniła ona nazwę na Biuro Konstrukcyjne Przemysłu Motoryzacyjnego. W latach sześćdziesiątych Pionnier pracował nad kilkoma wersjami samochodu popularnego, którego zadanie stworzenia przejął BKPMot. Potrzeba zastąpienia Syreny, która miała być tylko samochodem przejściowym do czasu opracowania docelowego samochodu, stawała się paląca. Z szeroko zakrojonego programu naukowo-badawczego obejmującego skonstruowanie czterech samochodów Alfa, Beta, Gamma i Delta oraz czterech wersji silnika małolitrażowego S-700 w różnych układach funkcjonalnych, do fazy prototypu doprowadzono trzy pojazdy (Alfa, Beta i Delta) oraz jeden typ silnika. Bazując na tych pracach i własnych doświadczeniach, FSO stworzyło serię prototypową samochodu Syrena 110, nie wdrożono go jednak do produkcji z powodu decyzji o podjęciu produkcji licencyjnej. https://meskibigos.blogspot.com/2021/05/auto-story-syrena-110-bylismy-pierwsi.html
Przez cały czas swojej pracy w BKPMocie Pionnier pełnił funkcję kierownika Zakładu Podwozi. Nadzorował również opracowanie konstrukcji i współpracował w konstruowaniu przyczep rolniczych.
W 1966 roku wrócił na krótko do FSO, gdzie ze względu na swoje wcześniejsze doświadczenia z przejmowaniem licencji Pobiedy zajmował się odbiorem i sprawdzaniem dokumentacji technicznej Polskiego Fiata 125p. Ostatecznie pożegnał FSO w 1967 roku na własną prośbę.
Wtedy inż. Pionnier został pracownikiem w Instytucie Transportu Samochodowego. Powierzono mu funkcję kierownika Zakładu Techniki i Eksploatacji Samochodów. Zakład ten zajmował się homologacją samochodów.
M. in. ten fakt spowodował, że został w tym czasie jednym z czterech
inżynierów testujących rozwiązanie tzw. Syreny Laminat w ramach projektu 316/66 realizowanego przez DGK FSO.
W okresie 1971-73 zaprojektował i nadzorował wykonawstwo oraz zorganizował pracę Laboratorium Badań Gazów Spalinowych Pojazdów Samochodowych. Na potrzeby instytutu opracował również podstawy metodyczne i zaprojektował aparaturę do pomiaru hałasu wytwarzanego przez samochody. Okres pracy Pionniera w ITS to również dziesiątki publikacji naukowych. Po przejściu na emeryturę kontynuował współpracę z instytutem aż do śmierci w 1984 roku.
Był wizjonerem, człowiekiem niepokornym ale też umiejącym słuchać innych.
Wybrane publikacje
- Karol Pionnier. Samochody osobowe na wystawie w Genewie. „Motor”. 17 (262), s. 8-9, 1957-04-28. Warszawa.;
- Karol Pionnier, Badania ciągnika „Unimog” w: Praca ITS nr 1598, Warszawa 1967;
- Karol Pionnier. Przewozy wielkich kontenerów w transporcie samochodowym. „Przegląd Komunikacyjny”. 8, 1969. Warszawa.;
- Karol Pionnier, S. Toczek i inni, Analiza eksperymentalnych zasad gospodarki samochodowej i naprawczej w PKS w: Praca ITS nr 1495, Cz. I, II i III, Warszawa 1969;
- Karol Pionnier, Z. Wierzbicki, Metody pomiarów czasu zadziałania i oddziałania powietrznych układów hamulcowych (z pracy nr 1611 i nr 1612), w: Zeszyty Naukowe ITS, Zeszyt nr 29, Warszawa 1969;
- Karol Pionnier, Zakład Technicznej Eksploatacji Pojazdów w: XX lat Instytutu Transportu Samochodowego, ITS, Warszawa 1972, ss. 52-60;
- Karol Pionnier, Wskaźnik ekonomicznej jazdy samochodów osobowych WWZP, w: Zeszyty Naukowe ITS, Zeszyt nr 57, Warszawa 1980;
- Karol Pionnier, Prace przygotowawcze do opracowania normy określającej zużycie paliwa w pojazdach ciężarowych, w: Zeszyty Naukowe ITS, Zeszyt nr 60, Warszawa 1982;
Ciekawostki
Od 1957 roku do końca życia był właścicielem i codziennym użytkownikiem samochodu Syrena. Auto otrzymał jako nagrodę za skonstruowanie i wdrożenie samochodu do produkcji. Pochodziło z serii 200 pierwszych Syren z karoserią wykonaną ręcznie. Auto podlegało od tego czasu wielu modyfikacjom, m.in. na przełomie lat 60- i 70. w ramach badań projektu 316/66 w samochodzie tym zabudowano nadwozie z tworzyw sztucznych.
BIBLIOGRAFIA
http://panczakiewicz.pl/start/historia-i-tradycja/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Fryderyk_Bluemke
https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Pionnier
Szanowni czytelnicy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz