Historia istnienia marki sięga
roku 1859, kiedy to w Pilźnie powstają zakłady metalowe, które w 1869
roku przejęte zostały przez Emila Skodę od hrabiego Arnosta Waldsteina.
Zajmowały się przemysłem metalowym, a następnie
zbrojeniowym. Zakłady należały do
największych przedsiębiorstw produkcyjnych na terenie cesarstwa.
Po I wojnie światowej zakłady zaczęły opuszczać pierwsze samochody. W
1923 roku podpisana została umowa o współpracy z hiszpańską firmą
Hispano Suiza Rok później zakłady w Pilźnie opuścił pierwszy samochód –
model 25/100.
Komuniści jej nie lubili. Za to bardzo kochali dolary otrzymane za jej eksport.
Zbliża się koniec lat 40-tych XXw. Z taśmy fabrycznej AZNP w Vrchlabi, Mlada Boleslav i Kvasinach od 1946 roku zjeżdża Škoda 1101/1102 popularnie zwana TUDOR. 
Samochód konstrukcyjnie pamiętający Škodę Popular z lat 1933-46 ewidentnie starzeje się w przyśpieszonym tempie.
Kierownictwo firmy ma świadomość że aby utrzymać się na rynku samochodowym musi eksportować swoje wyroby. Samochody Škoda stanowią niebagatelną część produkcji eksportowej Czechosłowacji. I tak już w 1948-49 roku rozpoczynają się prace koncepcyjne nad nowym pojazdem. Pierwszy prototyp samochodu Škoda 1200 powstał we wrześniu 1949 roku, a seryjna produkcja rozpoczęła się w 1952 roku. Škoda 1200 była średniej klasy samochodem osobowym i lekkim pojazdem dostawczym. Samochód o klasycznej koncepcji i z ramą centralną był konstrukcyjnie spokrewniony ze starszym typem Škoda 1101/1102, nazywanym Tudor i produkowanym od drugiej połowy lat 40. XX wieku. W porównaniu z nim Škoda 1200 miała już nową, całkowicie metalową karoserię. Był to pierwszy model firmy o takiej konstrukcji nadwozia. Pierwszy prototyp samochodu powstał we wrześniu 1949 roku, a seryjna produkcja rozpoczęła się w 1952 roku. W 1956 roku zastąpiono go zmodernizowaną Škodą 1201 z mocniejszym silnikiem, produkowaną do 1961 roku. Oba typy znane były pod popularną nazwą Sedan.
Warianty nadwozia obejmowały czterodrzwiowy sedan, kombi, furgonetkę, karetkę pogotowia i pick-up. Rozważano również wersje roadster, pogotowie awaryjne i terenowe, ale nie weszły one do produkcji seryjnej.
Łączna produkcja wszystkich wersji, wyprodukowanych w zakładzie głównym w Mladej Boleslav oraz zakładach zależnych w Kvasinach i Vrchlabí, przekroczyła 67 000 samochodów w 66 seriach produkcyjnych. Większość z nich była eksportowana, głównie do tzw. krajów kapitalistycznych.
Następcą wersji użytkowych stała się później Škoda 1202, produkowana w zakładzie w Vrchlabí.
Nowy samochód z produkowaną wówczas Škodą 1102 dzielił 80% części mechanicznych i podzespołów. Prototyp otrzymał zmodyfikowane podwozie od Škody 1102 z takim samym rozstawem osi (2485 mm), ale większym (50 mm z przodu i 70 mm z tyłu) ze względu na szersze nadwozie. Podwozie otrzymało również dźwigniowe amortyzatory olejowe tylnej osi i centralne smarowanie. Oryginalne sześciowoltowe okablowanie zostało zastąpione nowym dwunastowoltowym. W porównaniu do swojego poprzednika Škoda 1200 jest już standardowo wyposażona w odgrzewanie wnętrza za pomocą ciepłej wody z układu chłodzenia silnika.
Škoda 1200 była wyposażona w solidne, czterodrzwiowe nadwozie pontonową typu sedan (oznaczenie Sedan zostało później powszechnie przyjęte jako nieoficjalna nazwa samochodu), zaprojektowane przez projektanta Josefa Velebný'ego
i jego zespół. Podczas opracowywania i testowania po raz pierwszy zastosowano tunel aerodynamiczny w samochodach produkcyjnych Škody. Nowością było zawieszenie drzwi z zakrytymi zawiasami i otwieraniem w kierunku jazdy, wpuszczane klamki drzwiowe oraz otwieranie bagażnika od wewnątrz. Pomiary na modelach w skali 1:5 wykazały zmniejszenie oporu powietrza o 6%, chociaż nowy samochód był o 180 mm szerszy od Tudora.
Kolejną nowością w samochodach Škoda była całkowicie metalowa konstrukcja nadwozia, spawana ze stalowych wytłoczek. W przeciwieństwie do wcześniejszych mieszanych karoserii umożliwiało to masową produkcję na półautomatach spawalniczych. Ważnym krokiem w kierunku zwiększenia wydajności było nowo wprowadzone powlekanie wypalanymi lakierami syntetycznymi, które zastąpiły dotychczas stosowane lakiery nitro.
Aby zrekompensować przyrost masy w stosunku do swojego poprzednika, samochód otrzymał zmodyfikowany silnik. Zostało to stworzone przez proste nawiercenie tulei cylindrowych i odpowiednią wymianę tłoków. Pojemność czterocylindrowego Tudora wzrosła do 1,2 l, a najwyższa moc wzrosła o 3 kW. Mimo to samochód pozostawał za słaby, a właściwości dynamiczne, zwłaszcza wersji użytkowych, były słabe.
Samochód Škoda 1200 miał być produkowany w wersji sedan, roadster, van, STW, karetka pogotowia, pogotowia i terenowa. Produkcja seryjna miała rozpocząć się w drugim kwartale 1951 roku. W latach 1949 i 1950 powstała dokumentacja rysunkowa wszystkich typów. Po pierwszym prototypie z nadwoziem typu sedan, w latach 50. wyprodukowano kolejne. Drugi prototyp otrzymał otwarte, dwudrzwiowe nadwozie, które jednak pozostało wyjątkowe. Trzeci prototyp miał nadwozie typu sedan z kierownicą po prawej stronie. Następnie pojawiły się prototypy furgonetki i pojazdu terenowego.
W listopadzie 1950 roku sporządzono dokumentację rysunkową karetki podwójnej w dwóch wariantach. Pierwsza została zaprojektowana na istniejącym podwoziu o rozstawie osi 2485 mm, druga na rozszerzonym rozstawie osi 2785 mm. Okazało się, że wariant ze standardowym rozstawem osi jest za krótki i nie nadaje się na karetkę. Drugi wariant z wydłużonym rozstawem osi był zadowalający, ale problem istnienia dwóch różnych rozstawów osi dla karetek i dla innych wersji pozostał. Dlatego wiosną 1951 roku zatwierdzono rozwiązanie kompromisowe dla podwozia o rozstawie osi 2685 mm, dopuszczone do wszystkich wariantów produkcyjnych. W maju 1951 r. stworzono poprawioną dokumentację sedana z rozszerzonym rozstawem osi i długością całkowitą. Ta zmiana auta przyniosła korzyści, poprawiła się wartość użytkowa auta, które jednocześnie zyskało bardziej eleganckie proporcje. W przypadku wariantów użytkowych całkowita długość nie uległa zmianie.
Jednak rozpoczęcie produkcji Škody 1200 było zagrożone. Zgodnie z dekretem rządowym z grudnia 1950 roku produkcja samochodów Tatra 600 Tatraplan https://meskibigos.blogspot.com/2021/08/auto-story-tatra-600-tatraplan.html miała zostać przekazana do AZNP. Miało to na celu uwolnienie mocy produkcyjnych w spółce macierzystej Tatra do produkcji samochodów terenowych Tatra 128 https://meskibigos.blogspot.com/2021/07/auto-story-tatra-128.html przeznaczonych dla wojska. Według wspomnień projektanta Oldřicha Meduny 
„producentowi zlecono zakończenie projektu samochodu Š 1200 i zniszczenie gotowych już przyrządów produkcyjnych. Był to jeszcze jeden z wielu debilnych pomysłów komunistycznych idiotów w krajach Europy wschodniej. Regulacja ta oczywiście wywołała silny sprzeciw, ale paradoksalnie producent samochodów w końcu na tym zarobił. Pozornie skasowano o wiele więcej produktów na papierze niż w rzeczywistości a otrzymana za nie rekompensata finansowa .Rozpoczęto produkcję
Tatraplan w Mladej Boleslav w listopadzie 1951 roku. Jakość produkowanych samochodów była niska, a zainteresowanie Tatraplanem za granicą spadało. Również wielkość produkcji nie odpowiadała pierwotnym pomysłom. Ostatecznie produkcję Tatraplanu zakończono w czerwcu 1952 r.
Pierwsza seryjna Škoda 1200 z nadwoziem sedan została ukończona w Mladej Boleslav dopiero 11 lipca 1952 r., zaledwie kilka dni po zakończeniu produkcji Tatraplanów. Początkowo zakład w Mladá Boleslav produkował wszystkie sedany oraz dodatkowo podwozia z silnikiem i maską komory silnika, przeznaczone do zabudowy w zakładach zależnych. W Vrchlabí na tym podwoziu zbudowano furgonetkę i pochodną STW (kombi). W Kvasinach była wersja pogotowia, a od czerwca 1953 także sedan, który uzupełniał produkcję w macierzystym zakładzie.
Jednak początek interwencji ponownie interweniowały władze rządowe, które w 1952 roku nakazały producentowi samochodów wprowadzić do produkcji lekką ciężarówkę wojskową Tatra 805, https://meskibigos.blogspot.com/2021/06/auto-story-tatra-805.html pierwsze samochody wyjechały z Mladej Boleslav pod koniec marca 1953 roku.
Administracja wojskowa liczyła na produkcję 16 700 samochodów, roczna produkcja w Mladej Boleslav miała wynosić około 6 000 sztuk. Już w połowie 1953 r. te nierealistyczne założenia zostały zrewidowane przez Państwowe Biuro Planowania, głównie pod naciskiem Ministerstwa Handlu Zagranicznego, które musiało zwiększyć produkcję samochodów Škoda 1200 na eksport w „twardej” walucie. Kolejnym mocnym argumentem była nieefektywność produkcji dwóch zupełnie różnych typów. Zamiast maszyn jednozadaniowych linie produkcyjne musiały być wyposażone w maszyny uniwersalne, co w rezultacie podniosło produkcję każdej Škody 1200, rzekomo o 5000 CZK. Oczywiście starania te wsparło także kierownictwo AZNP, które próbowało pozbyć się tatrzańskiego „kukułczego jaja”.
Po różnych wzlotach i upadkach produkcja Tatra 805 w Mladej Boleslav została zakończona pod koniec marca 1955, w sumie powstało tu tylko 6410 sztuk. W produkcji brał również udział zakład filii Vrchlabí, gdzie powstały kabiny dla tych ciężarówek. Z tego powodu wstrzymano tu produkcję użytkowych wersji Škody 1200, a jej wznowienie nastąpiło dopiero w 1995 roku.
Wersja nadwozia
Chociaż przejście na całkowicie metalowy korpus oznaczało postęp w produktywności, produkcja nadal cierpiała z powodu niewystarczającego i przestarzałego wyposażenia technologicznego w zakładach produkcyjnych, zwłaszcza pras. Dotyczyło to zwłaszcza zakładów zależnych Vrchlabí i Kvasiny, gdzie nadal trzeba było wykonywać dużą część pracy ręcznej. We Vrchlabí do 1956 r. nawet tłocznie nie istniały, więc części karoserii tłoczono w wielu innych firmach, takich jak Tatra Kopřivnice, TOFA Hejnice, Karosa Vysoké Mýto czy AZKG Praha-Vysočany. Wydajność została również obniżona przez wciąż stosunkowo niski stopień unifikacji wersji nadwozia. Podobno bardzo podobne typy kombi i furgonetek dzieliły tylko około 75% części nadwozia, kombi i karetka pogotowia tylko około połowy [28]. Nowo wprowadzone syntetyczne lakiery piekarnicze były złej jakości, a wyposażenie lakierni niedoskonałe. Jakość lakieru była często przedmiotem reklamacji klientów. Ze względu na fakt, że plan państwowy nie przewidywał długoterminowej kontynuacji produkcji samochodów istniejącej koncepcji (priorytet miało przygotowanie „samochodu ludowego”, później Škoda 1000 MB), nie było możliwe pozyskać wystarczające środki inwestycyjne na znaczną modernizację produkcji.[29]
Wersje nadwozia produkowane masowo
Sedan
widok z tyłu sedana Škody 1200 w kombinacji niebiesko-białej.
Tył sedana Škody 1201
Sedan ma trzykomorowe, czterodrzwiowe nadwozie o wymiarach 4500 × 1680 × 1520 mm z oddzielnym bagażnikiem z tyłu, pod którym znajduje się koło zapasowe. Korpus jest w całości metalowy, spawany z wytłoczek stalowych. Połączenie nadwozia z ramą zapewnia osiem śrub z gumowymi podkładkami, które służą do ograniczenia przenoszenia drgań z podwozia na nadwozie. Szyba przednia jest dwuczęściowa, pochylona (dla lepszej aerodynamiki w porównaniu z jednoczęściową). Tylna szyba jest panoramiczna. Okna wszystkich drzwi posiadają uchylne trójkątne okna dla lepszej wentylacji. Same okna wszystkich drzwi są chowane. Przednie fotele są niepodzielne, składają się z jednoczęściowej ławki z oparciem. Tylne siedzenia składają się z jednoczęściowej ławki ze zdejmowanym oparciem, aby umożliwić dostęp do bagażnika od wewnątrz.[30] Sedan był oficjalnie pięciomiejscowy (2+3), ale dzięki dźwigni zmiany biegów pod kierownicą i jednoczęściowej ławce z przodu można było przewozić 6 osób (3+3).[3] Škoda 1200 w wersji sedan była produkowana w Mladej Boleslav od lipca 1952, a następnie w Kvasinach od czerwca 1953. Ostatnie sedany były produkowane w Mladej Boleslav pod koniec października 1955, seryjna produkcja sedana w Kvasinach była kontynuowana z nową Škodą 1201 aż do koniec 1958 r. Mladá Boleslav 15 594 sedany Škoda 1200, przeznaczone głównie na eksport. W Kvasinach kolejne 3740 sedanów Škody 1200 i 7622 sedanów Škoda 1201.
Eksport samochodów był ważnym źródłem dewiz dla państwa. Jednak szczegółowe statystyki dotyczące eksportu są bardzo fragmentaryczne i całkowicie ich brakuje dla lat 1956–1963. Jednak zdecydowana większość wyprodukowanych samochodów prawdopodobnie wyjechała za granicę, podobnie jak poprzedni typ. Na przykład w 1955 r. z 12 530 samochodów osobowych wyprodukowanych w Czechosłowacji (głównie typu Škoda 1200) wyeksportowano 10 848, tj. 87%. Samochody Škoda 1200/1201 zostały docenione na rynkach zachodnich za solidność, niezawodność i stosunkowo korzystną cenę. Przedmiotem krytyki był głównie lakier niskiej jakości, pojawiły się też problemy z przesuwaniem i synchronizacją skrzyni biegów oraz kilka innych detali.
Samochody, które pozostały w Czechosłowacji, były w większości sprzedawane władzom i instytucjom państwowym, a niektóre sedany służyły jako taksówki. Cena sedana na wolnym rynku wynosiła 300 000 CZK przed reformą walutową w maju 1953. Od kwietnia 1954 cena sedana wynosiła 29 000 CZK, a projekt STW kosztował 30 500 CZK. Jednak dostępność samochodu dla przeciętnego obywatela była raczej teoretyczna, np. w 1953 roku w całej Czechosłowacji sprzedano tylko 74 samochody na własność osobistą.
JEŚLI
POSZUKUJECIE INFORMACJI O KONKRETNYM MODELU SAMOCHODU ZAPRASZAM DO
BIBLIOTEKI MĘSKIEGO BIGOSU. SĄ TAM LINKI DO WSZYSTKICH OPUBLIKOWANYCH
FELIETONÓW A TAKŻE INFO O PLANOWANYCH W NAJBLIŻSZEJ PRZYSZŁOŚCI. JEŚLI
NIE ZNALEŹLIŚCIE INTERESUJĄCEGO WAS MODELU TO PROSZĘ NAPISZCIE DO MNIE A
JA POSTARAM SIĘ SPEŁNIĆ WASZE ŻYCZENIE. W BIBLIOTECE ZNAJDZIECIE TEŻ
LINKI O TEMATYCE INNEJ NIŻ MOTORYZACJA. ZDROWIE, PODRÓŻE, DOBRA KUCHNIA
TO TYLKO KILKA Z NICH. ZAPRASZAM
https://meskibigos.blogspot.com/2022/05/biblioteka-meskiego-bigosu.html
Szanowni czytelnicy.
Jeżeli
interesuje was szczególnie jakiś model samochodu, historia konkretnej
firmy motoryzacyjnej, proszę napiszcie mi o tym w komentarzach.
Ja postaram się przeszukać własne zbiory oraz zbiory współpracujących
ze mną przyjaciół. Przygotuję wtedy posta w którym spróbuję zaspokoić
waszą ciekawość.
Jeżeli
podobają się (lub nie - krytyka też jest potrzebna) Wam moje felietony
to proszę obserwujcie Męski Bigos. Komentujcie je a jeśli możecie to
udostępniajcie swoim znajomym.
POLECAM NA MOŻE WAS ZAINTERESUJE
BIBLIOGRAFIA
https://www.auto.cz/galerie/design/121692/vize-skody-1200-stw-ukazuje-jak-by-mohly-vypadat-skodovacke-retro-elektromobily?foto=21
https://www.auto.cz/v-nemecku-je-na-prodej-tak-trochu-zahadne-kupe-od-skodovky-co-je-zac-141304
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz